Milyonlarca öğrenci son ders zilinin çalmasıyla yarıyıl tatiline girerken, anne babalar olarak karneye vereceğiniz reaksiyonla artık sizin sınavınızın başladığını biliyor muydunuz? Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç “Çocuğunuzun karnesi beklentinizin altında da kalsa, üstünde de gelse tepkilerinizin denetimli olması son derece değerli. Çünkü çocuklar sevgiyi muvaffakiyet bazlı değişen bir olgu olarak kodlayabiliyorlar. Bu nedenle onlara bu alt bildirisi vermemek ve geliştirici, destekleyici bir ebeveyn olabilmek ismine dikkat edilmesi gereken çok değerli kurallar var” diyor.
Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç, ebeveynlere başarılı ya da zayıf karne karşısında kaçınmaları gereken davranış modellerini ve hakikat yaklaşım örneklerini anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Kıyaslamak, dinlemeden yargılamak, ceza vermek, ‘tembelsin, başarısızsın’ üzere etiketler yapıştırmak, ses tonunu yükseltmek ya da umursamaz davranmak! Rastgele bir başarısızlığınızda sizin için çok değerli birinin bu tıp yansıları verdiğini düşünün, ne hissedersiniz? Birinci söyleyeceğiniz; kızgınlık ya da kırgınlık olacaktır o denli değil mi? Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç işte bu hisleri çocukların çok daha ağır hissettiklerini ve daha berbatı, yalnızca bir his olarak yaşamayıp bu duyguyu genellediklerini belirterek “Ailesinden karnesine bu çeşit yaklaşımlarla karşılaşan çocuk ister istemiz kendisini reddedilmiş, dışlanmış ya da sevilmeyen bir birey olarak hissedecektir. Bu hisleri ailesine karşı hissetmesi muvaffakiyet ihtimalini değil başarısızlık ihtimalini artıracaktır. Bu da aileden uzaklaşmayı tetikleyecektir” diyor. Pekala ailelerin zayıf karneye hakikat yaklaşımı nasıl olmalı? Uzman Psikolog Dilara Yamanlar tekliflerini şu biçimde sıralıyor;
Yargılamadan düşük notların nedenini bulun!
Çocukla irtibat kurarak, öncelikle güzeliyle kötüsüyle bir devri bitirmiş olmasını kutlamak, çabucak akabinde da karnesindeki zayıf notları yargılamadan bunların nedenini bulmaya çalışmak gerekiyor. Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç çocuğa “İyisiyle, kötüsüyle koca bir devri bitirdin, zorlandığın noktalar da olmuştur, keyif aldığın noktalar da. Bir devri daha bir sürü deneyimle bitirdiğin için seni tebrik ediyorum. Haydi biraz bu devri değerlendirelim, karnendeki notların bir arada üstünden geçelim. Burada öteki notlarına nazaran biraz daha düşük olan birkaç ders görüyorum, sence neden bu türlü olmuş olabilir? Sence bunu nasıl geliştirebilirsin? Biz ebeveynlerin olarak sana nasıl dayanak verebiliriz?’” formunda yaklaşmak gerektiğini söylüyor.
Çabasını takdir edin, müspet noktalarını lisana getirin!
Çocuğa yanlışsız yaklaşımda ikinci adımda; kucaklayıcı olmak, uğraşını takdir etmek, müspet noktalarını lisana getirmek, tıpkı vakitte geliştirebileceği taraflarını göstermek çok değerli. Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç “‘Sen benim için çok kıymetlisin, sonuç ne olursa olsun benim sana karşı olan sevgim hiç değişmeyecek. Odaklandığında, çabaladığında çok hoş şeyler yaptığını görüyorum, gereğince çabaladığında elinden geleni yaptığında çok daha âlâ sonuçların olacağına da inanıyorum. Gel bir sarılalım, önümüzdeki devir yesyeni bir periyot, onunla ilgili neleri daha farklı yaparsak sonuç daha farklı olur biraz onun hakkında konuşalım” şeklindeki yaklaşımın daha yapan ve kucaklayıcı olacağını söylüyor.
Önerisini sorun ve anladığınızı gösterin!
Çocuğa tatile başlayacağını lakin bu düşük gelen derslerle ilgili küçük adımlarla çalışmaya başlaması gerektiği anlatılıp, önerisi alınmalı. Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç “Bir periyot boyunca yoruldun, tatile de muhtaçlığın var, haydi gel tatilin planını birlikte yapalım, neler yapmayı düşünüyorsun? Düşük derslerle ilgili mevzu tekrarlarına da vakit ayırsak hoş bir başlangıç yapmış oluruz, tatilin hangi basamağına bahis tekrarını koymayı tercih edersin?’ biçiminde ana çerçeve belirlenip seçim hakkı çocuklara bırakıldığında anne babanın işi kolaylaşıyor ve çocuklar da daha fazla motive oluyor” diyor.
Kendinizi sorgulayın!
Son adım olarak kendinizi sorgulamanız gerektiğini vurgulayan Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç, anne babaların ‘biz nerede eksik yapmış olabiliriz, takip konusunda, teşvik etme konusunda, muvaffakiyetin devamlılığı konusunda neler yapabiliriz’ diye düşünerek, çocuğun öğretmenleriyle görüşüp, gelişim için onların da tekliflerini dinlemeleri gerektiğini söylüyor.
Başarılı karne karşısında reaksiyonlarınızı abartmayın!
Peki başarılı hatta ziyadesiyle güzel bir karne karşısında yansılar nasıl olmalı? Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç, çocuğa abartılı ikramlardan ve ‘zekisin’ üzere etiketlerden, övgülerden uzak durulması gerektiğini belirterek “Bu durum armağan için çalışmaya ya da ‘Zaten çok zekiyim’ iletisiyle gayretinin azalmasına sebebiyet verebilir. Yapmanız gereken; takdir etmek, eforunu gördüğünüzü ve gurur duyduğunuzu söylemek, muvaffakiyete ulaşmasında tesirli olan faktörlerin üzerinden geçmek, bu muvaffakiyetin ona nasıl hissettirdğini konuşmak ve sarılarak ya da bir arada yemeğe giderek muvaffakiyetini kutlamaktır. Bu tavır çocuğunuzun muvaffakiyetinin devamlılığını sağlamak için ülkü olacaktır” diyor. Karnenin zeka göstergesi ya da hayat başarısı göstergesi olmadığının unutulmaması gerektiğinin altını çizen Uzman Psikolog Dilara Yamanlar Büyükkoç “Karnenin yalnızca bir devrin ya da bir yılın özeti olduğu hatırlanmalı ve çocuğa da hatırlatılmalıdır. Böylece yeni periyoda orijinal bir başlangıç yapma ihtimalini de artırmış oluruz” diyor.