Edwin için heyecanlı bekleyiş sürüyordu. Ameliyathaneden tabip ve hemşirelerin ne vakit çıkacağıyla ilgileniyordu. Kapılar açıldı. Genç iş adamı, hekimin ve hemşirenin gülen yüzlerini gördü. “Bir kızınız oldu Bay Bergmann” dediler. Edwin güldü. Gretel doğmuştu. Eşinin yanında tebrikleri kabul etti. Sonra akşam arkadaşlarıyla buluşup Gretel için kadeh kaldırdı.
1918 Ericshof-Almanya
Genç adam, kapının gerisinden gelen bebek ağlamasıyla yerinden doğruldu. Tamam işte doğmuştu. Pekala erkek miydi, kız mıydı? Heinrich için bir oğul çok lakin çok kıymetliydi. Kapının tokmağı kıpırdadı ve ebe dışarı çıktı, “Oğlun oldu” dedi bayan gülümseyerek. Heinrich için bundan hoş haber olamazdı. Tam bütün kasabaya bunu haber vermek için dışarı çıkıyordu ki tekrar ebenin sesi çınladı küçük meskenin içinde, “Yok yok kızmış.”
1919 Ericshof-Almanya
Doktor, hasta bebeği enine uzunluğuna muayene etti. Karşılaştığı şeyi daha evvel görmüştü. Yıllar evvel Tıp Fakültesi’nde okurken. Kızlarını ona getirmiş aileye bir baktı. Baba da anne de gözbebeklerinin düzgünleşmesini istiyordu. Güzelleşecekti. Korktukları üzere influenza değildi sorun. Birkaç güne kalmaz gülücüklerle büyülerdi ailesini. Ne var ki öteki bir sorun vardı. Küçük Dora, çift cinsiyetliydi. Erkeklik organı gelişmemişti. Bu nedenle onu kızları olarak görecekti ailesi. Lakin ya sonra? Hekim durumu anlattı ve içinden gelmemesine karşın, “Fazla takılmayın. Olur bu türlü şeyler” dedi.
1933 Ulm-Almanya
Gretel Bergmann, gözlerine inanamıyordu. Kulübün kapısına asılan bir kağıt, spor ömrüne nokta koymak zorunda olduğunu söylüyordu. O Şarlo bıyıklı adamın ve partisinin başlarına bu türlü işler açacağını düşünmemişti bile. Babasının kimi arkadaşları seçim gecesi yıkılmıştı. O ise yalnızca çalışmalarına odaklanmıştı. Dünyanın en âlâ yüksek atlamacısı olmak istiyordu. Lakin bu formda nasıl olacaktı?
1935 Berlin-Almanya
Gretel, soyunma odasında idman sonrasında arkadaşlarıyla şakalaşıyordu. Çok farklı bir hayatı vardı doğrusu. 2 yıl evvel Naziler, tüm Musevilerin spor kulüplerinden atılmasına karar vermişti. Babası da onu İngiltere’ye yollamıştı. Orada muvaffakiyetini sürdürmüştü. Derken bir gün bir haber gelmişti. Almanlar, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi’nin gözünü boyayabilmek ve insan hakları derneklerinin sesini kesebilmek için bir küme Yahudi sporcuyu ulusal kadrolara geri çağırmıştı. 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları’na katılmalarına müsaade verilecekti. Şanslılardan biri de Gretel’di.
Kampta her şey güzel gidiyordu. Katıldığı müsabakalarda dünya rekorunu zorluyordu artık. Kampın dışında ülkede yaşanan vahim olaylar güya öteki bir gezegendeydi. Grupta rakiplerinden birisi dikkatini ziyadesiyle çekmişti. 17 yaşındaki yetenekli Dora Ratjen. Yüksek atlamada Almanlar ortasında onu en çok zorlayan isimdi.
Dora’nın erkeksi bir görünümü vardı. Fazla spor yapmanın tesiri diye düşünüyordu Gretel. Çok utangaçtı. Kimseyle gerekmedikçe konuşmuyor, soyunma odasına onu çıplak görmek mümkün olmuyordu. “Daha çok küçük” diyerek geçiştiriyordu Gretel.
1936 Berlin-Almanya
Gretel Bergmann, kapısının önünde bir zarf buldu. Almanya Olimpiyat Komitesi’nden geliyordu. İçinden güldü. Nihayet birkaç hafta içinde başlayacak Olimpiyat için davetiyeyi yollamışlardı. Kapıdan içeri girdi. Kendisine mutfakta bir şeyler yaptı. Zarfın içinde ne olduğunu bildiğini düşünüyordu. Bundan ötürü ivedi etmedi. Yemeğini yedi. Akabinde kendisini koltuğun üzerine bıraktı.
Zarfın içinden çıkan kağıdı okuması 20 saniye hazmetmesi ise yıllar alacaktı. Özetle şöyle deniyordu duyuruda, “Olimpiyat’a katılacak yeterlilikte bulunmadınız”. Birkaç gün evvel Almanya rekorunu kıran birine yollanabilecek en son bildiri buydu herhalde.
Birkaç hafta sonra yüksek atlama finalinde Almanya’yı Dora Ratjen temsil ediyordu. Ratjen, Olimpiyat dördüncüsü oluyordu. Madalya kazanamamıştı lakin Bergmann’ın yokluğunda önü açıktı.
1937 New York-ABD
Gretel, New York’a geldiğinde üzgündü. Vatanını bir defa daha terk etmişti. Ve artık geri dönüşü olmayacaktı. İlerleyen günlerde tanıştığı genç tabip Bruno Lambert’la evlenecekti. Spora devam edecek, Amerika şampiyonlukları kazanacaktı. Ancak yaşı ilerlediği için yeni ülkesi için hiçbir vakit Olimpiyat’a katılamayacaktı.
1938 Magdeburg-Almanya
Viyana-Köln ekspres treni Magdeburg’da durmuştu. Trenin içine üniformalı adamlar girdi. Aceleleri vardı. Trenin yoluna devam etmesi gerekiyordu. İkinci vagonda köşede oturan genç bayanın yanına gittiler. Ona baktıklarında kondüktörün haksız olmadığını fark ettiler. Acayip bir şeyler dönüyordu. Bayan kıyafetlerinin altında bir erkek vardı.
Yolcu, trenden kibarca indirildi. Karakola gidildi. Sorgucu polis, “Adınız?” diye sordu. Cevap, “Dora Ratjen”di. Saatlerce süren sorguda Dora tüm hayatını özetledi. Daha yeni Avrupa Şampiyonu olduğunu da. Tıbbi açıdan bir ikilemin içinde bulunduğunu belirtti. Hekim denetiminde bu daha da netleşti. Raporda, “Erkeklik üreme organları var. Lakin bunlar cinsel birleşmeye girebilecek gelişimi sağlayamamış” deniliyordu.
Dora, sporu bırakma kelamını vererek özgür kalabildi. Avrupa Şampiyonluğu madalyasını ise geri göndermek zorunda kaldı.
1957 Bremen-Almanya
Garson, müşterinin yanına geldiğinde karşısında bir Amerikalı gazetecinin bulunduğunu bilmiyordu. Gazeteci, garsona özel bir hususta görüşmek istediğini söyledi. İş çıkışı buluştular. Time mecmuası muhabiri, “Siz Hermann Ratjen misiniz?” diye sordu. “Evet” cevabını aldı.
Birkaç dakika sonra her şey açıklığa kavuştu. Hermann aslında Dora’ydı. Artık erkek üzere yaşıyordu. Time muhabirinin savı ise asıl bombaydı. Ratjen, ona, “Naziler benim durumumu biliyordu. Gretel başarılı olmasın diye bana göz yumdular” demişti.
2008-Almanya
Dora Ratjen, ömründe büyük sırlar bırakarak 90 yaşında dünyaya veda etti. “Naziler, ona bilerek mi göz yummuşlardı yoksa her şey bir tesadüf müydü?” Bunu hiçbir vakit bilemeyeceğiz.
2017 New York-ABD
25 Temmuz günü Gretel Bergmann-Lambert 103 yaşında öldü. Olimpiyat Oyunları içinde daima ukde olarak kaldı. Dora için neler düşündü sanki? Onun yüzünden gidemediğini düşündü mü? Onu affetti mi? Bu soruların karşılıklarını bilme bahtımız da kalmadı.