Küresel iklim değişikliğinin tesirleriyle Karadeniz Bölgesi’nde son aylarda azalan yağışlar nedeniyle yaz ve sonbahar mevsimi kurak geçerken kış mevsiminde de hava sıcaklığı mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor. Türkiye’de en fazla yağış alan bölge olarak bilinen Karadeniz Bölgesi’nde ocak ayında mevsimsel yağmur ve kar yağışları önemli ölçüde azaldı. Uzmanlar, kuraklığa bağlı, Temmuz-Ekim ortasında bölgede yaşanan, can kaybının yanında alt ve üstyapıda hasara neden olan sel ve heyelanların, kış mevsimine kayabileceği ikazında bulundu.
‘OLAĞAN DIŞI BİR KURAKLIK DEVRİ YAŞIYOR’
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski öğretim üyesi Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, yaşanan olağan dışı hava sıcaklıklarının ülke genelinde yaşandığını ve geçmiş yıllarda yapılan araştırmalarla kuraklığın ön görüldüğünü belirterek “Bugün gelinen noktada bu öngörüleri yaşıyoruz. Bu sıcaklık Karadeniz’i de etkiliyor, yağışları da etkiliyor. 2020-2022 yılı ortasında Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün kuraklık haritasına baktığımız vakit Doğu Karadeniz Bölgesi’nin doğudan, güneyden ve güneydoğudan bir kuraklık çemberi ile çevrilmiş olduğunu görüyoruz. Yani Doğu Anadolu Bölgesi 2 yıllık bilgilere nazaran şu anda bir kuraklık periyoduna girmiş. Doğu Karadeniz’e baktığımız vakit tekrar Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2 yıllık haritası şunu gösteriyor; olağan dışı bir kuraklık periyodu yaşıyor Doğu Karadeniz. Hatta Trabzon çok daha fazla bu etkiyi yaşıyor” dedi.
‘SEL OLAYLARI DAHA SIK YAŞANACAK’
Bölgede genelde yaz aylarında yaşanan sel olaylarının kış aylarında da yaşanabileceğinin ön görüldüğünü anlatan Prof. Dr. Bektaş, “Bu sıcaklık Karadeniz’in ekolojik istikrarını de bozuyor, orada yaşayan canlıların ekolojik yapısını da değiştiriyor. Karadeniz daima ısınıyor. Isınan nemli hava buharlaşıyor lakin sıcak hava Karadeniz’in nemli buharını tutabiliyor. Hava ne kadar sıcak olursa buharı tutma özelliği, nemli havayı tutma özelliği de o kadar artıyor. Sıcak havalarda atmosfer, nemi bünyesinde tutuyor. Münasebetiyle yağış olmuyor ancak ileriki günlerde hava değişimi olduğu andan itibaren o sıcak havalarda biriktirdiği yağışı birdenbire ve lokal olarak bırakacak. Bu da bölgede, ocak, şubat, mart aylarında tıpkı yaz aylarında yaşadığımız çok yağışlara ve sellere ve beraberinde heyelanlara neden olabilecek. Münasebetiyle Türkiye’nin, Doğu Karadeniz’in bir iklim değişimi geçirdiği bir gerçektir. Yani bu olaylar bölgede olağan dışı bir iklim değişiminin belirtilerinden biridir diyebiliriz. Önümüzdeki yaz aylarında şayet kestirimler doğruysa sıcaklıkların daha da artacağını gösteriyor ve dediğimiz üzere sellerin, yağışların çok daha sık fakat çok daha kısa ve aktif olabileceği, öteki deyişle sel olaylarının daha sık yaşanabileceği akla geliyor. Yani Doğu Karadeniz, geçen yıllara oranla yaz aylarında daha fazla sel ve heyelan taşkın olayları yaşayabilecek” diye konuştu.
‘YER ALTI SUYUMUZ SON DERECE SINIRLIDIR’
Doğu Karadeniz’de yüzey sularının fazla, yer altı sularının ise az olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Bektaş, “Doğu Karadeniz’de yer altı sularımız maalesef yok denecek kadar azdır. Yüzey sularımız fazladır. Ancak bu yüzey suları da direkt Karadeniz’e akar. Yer altı suyumuz son derece sonludur. Bu bakımdan içme suyu derdi ileriki yıllarda yaşanabilir. Bu kaynakları yeterli kıymetlendirmemiz lazım. Bilhassa dere kenarlarındaki alüvyon alanlardaki yer altı sularımız korunma altına alınması lazım ki ileriki yıllarda su kıtlığı çekmeyelim” dedi.