Bir uyduyu roket ile yörüngeye yerleştirmek için çok büyük paralar gerekiyor. Kelam konusu ölçü ise yaklaşık 50 milyon dolar. Bu masraflar uzay sanayisine erişimi ziyadesiyle kısıtlarken, aslında durum o kadar da berbat değil. NASA’ya nazaran şu an başımızın üstünde, yörüngede dolaşan 27 bine kadar iri uzay çöpü bulunuyor. Bu çöpler ortalama 25 yıl sonra yörüngeden çıkıp tekrar atmosfere girdikleri sırada yanarak yok oluyorlar.
HER İKİ HUSUSTA DA UMUT VEREN BİR İLERLEME KAYDEDİLDİ
Yine de uzayı keşfetmeyi ve uzaydan faydalanmayı inançlı ve uygulanabilir halde tutmak istiyorsak, masraflar düşerken uyduların kullanım ömürlerinin de kısalması kıymet taşıyor. Şimdiyse Brown Üniversitesinde çalışan bir küme öğrenci ve araştırmacı, her iki bahiste da umut veren bir ilerleme kaydetti.
Populer Science Türkçe’de yer alan ayrıntılara nazaran araştırma ekibi, geçen yıl bir somun ekmek boyutundaki küp uydusunu SpaceX Falcon 9 roketiyle birlikte muvaffakiyetle uzaya fırlatmış. Üretim maliyeti nispeten düşük olan (10.000 dolar) uydunun kıymetli derecede kısaltılan çalışma ömrünün ise yalnızca beş yıl olduğu kestirim ediliyor.
Dahası bu mikro uydunun büyük bir kısmı, 48 tane AA pille çalışan 20 dolarlık Arduino Nano mikroişlemcisi üzere erişilebilir ve satışa hazır bileşenlerden imal edilmiş. Öğrencilerin isimlerinin baş harflerinden oluşmasının yanısıra Sputnik’e de söz oyunu yapılan SBUDNIC, neredeyse hiçbiri özel olarak uzay seyahati için tasarlanmamış gereçlerden yapılan birinci uydu tipi olabilir.
‘HAFİF, KÜÇÜK VE UCUZ’
Ek olarak araştırmacılar, Kapton sinemasından yapılan ve küp uydu Dünya’nın yaklaşık 520 kilometre üstünde yörüngeye ulaştığı vakit açılan, 3 boyutlu yazıcıyla yazdırılmış bir yelken de eklemişler. Öğrencilerin yaptığı uydu, takip sürecinin 2022’nin Mayıs sonlarında başlamasından bu yana 470 kilometreye kadar alçalmış; yani Falcon 9 ile seyahat eden ve yaklaşık 500 kilometre yükseklikte kalan arkadaşlarından çok daha aşağıya kadar.
Brown Üniversitesinde çalışan konuk mühendislik doçenti Rick Fleeter, “Uydunun çalışma formunun kuram ve fiziği hayli kabul görmüş durumda” diyor. “Bu misyonun gösterdiği şey, daha çok onu nasıl icra ettiğinizle ilgiliydi; bunu yapan mekanizmayı nasıl inşa ettiğinizle ve bunu nasıl böylesine hafif, küçük ve ucuz yaptığınızla.”
SBUDNIC’in bu yankılanan başarısıyla birlikte araştırmacılar, gelecekteki uydular için daha farklı ölçeklerde benzeri yelkenli dizaynlar uygulamanın uyduların ömrünü değerli derecede azaltmaya yardımcı olabilmesini ve böylece uzaydaki kargaşayı azaltarak, yörüngede gezecek beşerler ile aygıtlar için daha inançlı bir ortam sağlanabilmesini umuyor. Şayet 10.000 dolar bütçenizin hâlâ biraz dışındaysa, gruba biraz daha mühlet verin. “Biz burada bu mümkünlüğü daha çok beşere açıyoruz… Bütün mahzurları ortadan kaldırmıyoruz ancak bir yerden başlamanız gerekiyor” diyor Fleeter.