İstanbul Üniversitesi -Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, İstanbul’un erken ikaz sisteminin çalışmadığını söyledi.
Öztürk, “Erken ikaz sistemi için Kandilli Rasathanesi vazifelidir yasal olarak, AFAD değil. Bütün veriler Kandilli’de ‘proses‘ edilir. Kandilli kararı İstanbul’daki yöneticilere iletecektir, dijital olarak. Direkt sistemi kapatacaktır lakin bu sistem bugün çalışmıyor maalesef. Bunu da üzülerek söylemek istiyorum” diye konuştu. Kandilli Rasathanesi’nden ise mevzuyla ilgili açıklama yapılmadı. Lakin rasathanenin internet sayfasında İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İhtar Sistemi hakkında bilgiler yer alıyor.
2019 Aralık ayında açıklama yapan Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Haluk Özener de, Marmara Denizi tabanına yerleştirilen fiber optik kabloların trolle avlanan balıkçılar tarafından parçalandığını açıklamıştı. Fiber optik kabloların geçen müddete karşın hala onarılmadığı belirtildi.
“MARMARA DENİZİ AYAKTA KALACAK TEK YERİMİZ”
İstanbul Teknik Üniversitesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, “Denizcilik Bölümü Mümkün İstanbul Sarsıntısına Hazır mı” başlığıyla sempozyum düzenlendi. Mevzularında uzman olan kıymetli isimlerin katıldığı sempozyumda, Marmara sarsıntısında Marmara Denizi’nin kıyılarının kullanılması üzere pek çok bahis masaya yatırıldı.
Sempozyuma katılan İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, muhtemel Marmara sarsıntısı ile ilgili değerli ihtarlarda bulunarak afet durumunda Marmara Denizi’nden yapılacak müdahale planlarına dikkat çekti. Zelzele anında karada büyük bir kaosun yaşanabileceğini belirten Öztürk, “Marmara Denizi ayakta kalacak tek yerimiz olacak. O yüzden zelzele afetine etraf vilayetlerle birlikte hazırlanılması lazım” ikazında bulundu.
“MARMARA DENİZİ AFET UYUM BAŞKANLIĞI OLUŞTURULMALI”
Sempozyumda konuşan Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, “Marmaray’ın kendini kapatma sistemi çalışacak bu türlü büyük zelzelede. Çıkışı açık verecek lakin girişi kapatacak tedbirleri var. Ama tekrar de karada büyük bir kaos olabilir. Marmara Denizi ayakta kalacak tek yerimiz olacak. O yüzden zelzele afetine etraf vilayetlerle birlikte hazırlanılması lazım. Marmara Denizi Afet Uyum Başkanlığı oluşturulmalı. Bu çok kıymetli. Marmara Denizi’ndeki vilayetlerin valileri, belediye liderleri, garnizon kumandanları kesinlikle sistemli toplantı yapıp, bu bahiste birliktelik oluşturması lazım” dedi.
“İSTANBUL’UN ERKEN İKAZ SİSTEMİ ÇALIŞMIYOR”
İki devir Jeoloji Mühendisleri Odası’nın şube başkanlığını yaptığını hatırlatan Öztürk, “Uzun müddettir bu hususları söylüyorum lakin maalesef bir yol alamadık. Dahası bugün, İstanbul’un erken ihtar sistemi çalışmıyor. Bunu da söylemek zorundayım. Erken ihtar sistemi için Kandilli Rasathanesi vazifelidir yasal olarak, AFAD değil. Bütün veriler Kandilli’de proses edilir. Kandilli kararı İstanbul’daki yöneticilere iletecektir, dijital olarak. Direkt sistemi kapatacaktır lakin bu sistem bugün çalışmıyor maalesef. Bunu da üzülerek söylemek istiyorum“ diye konuştu.
“MARMARA DENİZİ’NİN KIYILARINI İZLEMEMİZ VE HAZIR TUTMAMIZ LAZIM”
Zaman kaybetmeden atılması gereken adımlara dikkat çeken Öztürk, “Bu çok değerli. Marmara Denizi’nin kıyı kullanımını kesinlikle mercek altına alıp, santim santim Marmara Denizi’nin kıyılarında kim ne yapıyor, onu bilmemiz lazım. Yalnızca bunu değil. Lakin bir dalganın da bu kıyılara, harekete geçecek operasyon gücümüze de bir ziyanı olabilir. Yapacağımız hareketi de yapamayabiliriz. Bunu da gözeterek Marmara Denizi’nin kıyılarını çok istikametli izlememiz ve hazır halde tutmamız lazım. Balıkçı barınakları, limanlar, iskeleler, iletim sınırları, fabrikalar, tersaneler, risk altındaki konutlar, alt yapısı hazırlanmış toplanma alanları, iş makinalarının yerleri üzere, bunların hepsi bir haritada çok net olarak konumlanması ve bu hazırlığın yapılması lazım. Bunun başında da Marmara Denizi Afet Uyum Başkanlığı üzere bir başkanlık altında, vakit geçirmeden yapılması lazım” biçiminde konuştu.
“İSKENDERUN VE HATAY’DA TUVALET BULAMADIM”
Deprem bölgesine gittiğinde yaşadığı sorunu anlatan Öztürk, “İki sefer zelzele bölgesine gittim. Son gittiğimde inanamayacaksınız. İskenderun bölgesinde ve Hatay’da kullanacak tuvalet bulamadım. Beş tane akaryakıt istasyonu geçtim. Bir çok STK’nın yerine gittim lakin hiçbirinde tuvalet bulamadım. İnanamazsınız. ‘Araziye gidin’ dediler en sonunda. Yere gittik en sonunda. Sanıldığı üzere afetle gayret etmek o denli çok kolay bir şey değil. Çok büyük bir çaba sürüyor şuan alanda lakin beklemediğimiz bir sürü gelişme oluyor. Bununla uğraş etmek kolay değil. Tahminen size tuvalet konusu çok kolay üzere geliyor fakat tuvalet sıkıntısı bile başlı başına bir problem oluyor” tabirlerini kullandı.
“DENİZDEN MÜDAHALE PLANLARI DAİMA GÜNCELLENMELİ”
Denizden müdahalenin de afet anında çok kıymetli olduğuna vurgu yapan Öztürk, “Afete denizden müdahale planları valilik, belediye, askeri yetkililerle birlikte değerlendirilip daima güncellenmesi gerekir ve bu hususta da bir vali yardımcısının hiç değişmeden bu işi takip etmesi lazım. Dolayısı ile bu işin çok istikametli yürütülmesi lazım ancak Marmara Denizi’nin elimizde kalıp işlevini yerine getirmesi için zelzele anında; çok süratle yapılmamış bir işi, kıyı planlarını, kıyı kullanım halini ortaya koymamız lazım. Bu çok çok önemli” dedi.
FİBER OPTİK KABLOLAR ONARILMADI
Marmara Denizi tabanına yerleştirilen fiber optik kabloların trolle avlanan balıkçılar tarafından parçalandığını açıklayan Haluk Özener, “Fiber optik kablolar ile bilgiler kıyıya, istasyonlara eş vakitli olarak erişti. 2008’de farklı ülkelerden, farklı kuruluşlar ile bilgi alışverişi yapıldı. İtalya, Almanya, İngiltere ve en sonunda İngiltere’den bir firma ile bu çalışma başladı. Deniz tabanına bin 200 metre derinliğine dahi bu istasyonlar kuruldu. Bilgiler geldi, Marmara denizine konuşlanmış fiber optik kablolu istasyonlar vardı. Toplam 70 kilometre fiber optik kablomuz Marmara Denizi’nde. Maalesef bunlar bütün deniz haritalarında işaretli olmalarına karşın trolle avlanan avcılar kabloları parçaladılar” tabirlerini kullanmıştı.
İSTANBUL SARSINTI SÜRATLİ MÜDAHALE VE ERKEN İHTAR SİSTEMİ
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü’nün internet sayfasında İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İhtar Sistemi hakkında şu bilgiler yer alıyor:
“Boğaziçi Üniversitesi tarafından 1998 yılında, 1999 Kocaeli ve Düzce sarsıntılarından evvel başlatılan “İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İkaz Sistemi” projesi teşebbüsü Bakanlar Konseyi’nin 5/4/2001 tarih ve 2001/2232 sayılı kararı ile onaylanmıştır.
Boğaziçi Üniversitesi-Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü (KRDAE), Zelzele Mühendisliği Ana Bilim Kolu tarafından 10 Mayıs 2001 tarihinde kuruluş çalışmaları başlatılan İstanbul Zelzele Süratli Müdahale ve Erken İhtar Sistemi’nin tüm tasarımı ve teknik şartnameleri KRDAE – Sarsıntı Mühendisliği Ana Bilim Kısmı tarafından hazırlanmıştır. 2012 yılında İstanbul Valiliği’nin katkılarıyla sistemin teknik altyapısı güncellenmiştir. İstanbul Sarsıntı Süratli Müdahale ve Erken İkaz Sistemi 100 süratli müdahale istasyonu ve 10 erken ikaz istasyonundan oluşmaktadır.Kuvvetli sarsıntı yer hareketi kaydedicilerinden gerçek vakitli gelen bilgi vasıtası ile bir zelzele sonrasında kuvvetli yer hareketi parametre dağılımları belirlenerek bina hasar dağılım haritaları hazırlanmakta ve sarsıntı sonrası müdahalenin önceliklendirilmesine takviye vermek gayesiyle kurumlarla paylaşılmaktadır. Erken ikaz istasyonlarına ulaşan sarsıntı dalgasının P ve S bileşenleri ortasındaki saniyeler mertebesindeki vakit farkından yararlanılarak, çeşitli kritik tesislerin denetimli kapatma süreçlerinin devreye girmesi için data transferi sağlanabilmektedir.”