Habil Tangören – Eserlerinde eski çağ fotoğraflarından, sınır sanatına, Anadolu’nun naif nakışlarından Uzakdoğu motiflerine, İslam sanatlarındaki özgün desenlere, mistik ögelere kadar çeşitli izler kullanan dünyaca ünlü gravür sanatkarı Güngör İblikçi, 1959’da başladığı sanat hayatına çok sayıda stant sığdırmış.
1936’da Akşehir’de doğan Nasrettin Hoca’nın hemşehrisi, Vefa Lisesi’ndeki fotoğraf öğretmeninin, “Senin burada ne işin var? Senin yerin Hoş Sanatlar Akademisi” diyerek yönlendirmesiyle girdiği Devlet Hoş Sanatlar Akademisi’ni (Şimdiki Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi) 1959 yılında Zeki Faik İzer Atölyesi’nde birincilikle bitirdi.
Dali ile yan yana
İblikçi, daha sonra sanatını geliştirmek için gittiği İsviçre’de Cenevre Hoş Sanatlar Akademisi Gravür Bölümü’nde eğitim aldı. Buradan mezun olduktan sonra gravür, onun sanatının temelini oluşturdu. Bir mühlet sonra da Cenevre’de “Sefalet Atölyesi”ni açtı. Eğitim aldığı okulun hocası, “Artık senin bir stant açman lazım” deyince hazırlıklara başladığını söyleyen İblikçi, şunları anlattı:
“Cenevre’de Migros’un sanat kolu ile ilgili iki büyük salonu var. Benim stant açtığım salonun yan tarafında ise Salvador Dali’nin yapıtları vardı. Evvel biraz paniğe kapıldım. Daha sonra Dali’nin yapıtlarını görmeye gittim. Dali’nin yağlı boya ressamı olarak harika bir sanatçı olduğu kaçınılmaz bir gerçek fakat gravürcü olarak beş para etmezmiş. Picasso’nun 90 küsur yaşlarındayken en son gördüğüm standında, o yaşına karşın o denli şeyler bulmuştu ki, 15 gün boyunca her gün o standa gidip devamlı gravürlerini izledim.”
İsviçre’de 40 yıl yaşayan Güngör İblikçi, ülkesine üstat olarak döndü. Bu müddette Türkiye, İsviçre, Fransa, Polonya, İtalya, Almanya, İngiltere, Norveç, ABD ve Arjantin’de katıldığı stantlarda ismini ve muvaffakiyetini duyuran ve dünya müzelerinde fotoğrafları sergilenen İblikçi’nin bir yapıtı de İsveç kraliyeti tarafından alındı ve sanatkara ödül verildi.
2012 yılında İstanbul Grafik Sanatlar Müzesi’nde gravür çalışmaları yapan İblikçi, Anadolu’nun kültürel zenginliğinin bir sanatçı için sınırsız kaynak oluşturduğunu, kültür tarihindeki değeri nedeniyle yazının da kendisini özel olarak ilgilendirdiğini belirtiyor.
Birçok sanatkarın olduğu üzere Güngör İblikçi’yi de öbür sanatkarlardan ayıran bir özelliği var: Yaldızlı gravür. Gravürde kendisine ilişkin kimi buluşları olduğunu belirten İblikçi, yaldızlı gravürü birinci defa kendisi uygulamış. Genelde mat renklerin kullanıldığı gravürde yaldız rengi yapıta farklı bir cazibe katıyor.
Heyecan ve ilham
Bir yapıta başlarken birinci günkü heyecanını yaşadığını vurgulayan İblikçi, “Her vakit o heyecan ve ilham vardır. Bazen ufak bir şeyden bir ilham gelir ve çabucak sanata dökmeye başlarım. Her şeyden alabilirim bu ilhamı. Bazen bir ot modülü bile kaynağım olabiliyor” diyor.
Akademi yıllarında sanat tarihi, İslam tarihi, fotoğraf tarihiyle de ilgili olduğunu söyleyen usta, gravürlerini oluştururken pek çok tarihi datadan beslendiğini anlatıyor. Anadolu’nun kültürel zenginliğinin bir sanatçı için sonsuz bir kaynak oluşturduğunu vurgulayan İblikçi, kültür tarihindeki yeri hasebiyle, yazıyla da ilgilendiğini lisana getiriyor. Usta sanatkarın yapıtlarında göze çarpan çizgi figürleri de bu ilgiyi doğruluyor.
Güngör İblikçi, 2018’de açacağı sergi öncesi Yeşim Yıldız Kalaycıoğlu ile pres başında.
‘Zeki Müren üzere ölmek isterim’
“Ben sanat için doğmuşum, sanat için öleceğim” diyen ustanın, sanatını icra ettiği son ana kadar tek bir isteği var: Zeki Müren üzere ölmek… İblikçi, “Hayatımdan çok mutluyum doğal ki. Tek isteğim Zeki Müren üzere ölmek. O daima ‘Sahnede öleceğim’ kaygısı. Ben de burada bir yerde gravür yaparken ölmek istiyorum” diye ekliyor.
‘Hocamın yeri çok ayrıdır’
İlhamını bayandan ve hoşluktan aldığını her fırsatta lisana getiren Güngör İblikçi, sanat ömrü boyunca Avrupa’da ve Türkiye’de çok sayıda öğrenci yetiştirdi. İblikçi’nin, “En başarılı öğrencim ve asistanım” dediği ressam Yeşim Yıldız Kalaycıoğlu, “Güngör hoca çok disiplinli, çalışkan, sebatkâr ve azimlidir. 17 yıldır birlikte çalışıyoruz. Bana çok şey öğretti. Hocamın benim hayatımdaki yeri çok farklı ve özeldir” diyerek İblikçi’ye hayranlığını lisana getiriyor.
Atölyesi antikacı dükkânı gibi
Gravürün yaşayan efsanesi Güngör İblikçi, birebir vakitte bir antika meraklısı. Kadıköy Feneryolu’ndaki atölyesi tam bir antikacı dükkânı üzere. “Gravür mesleğim, antikacılık büyük hobim” diyen usta sanatkarın atölyesinde Ming periyoduna ilişkin porselen vazodan, 1900’lerden kalma aynaya, gramofona kadar yüzlerce antika eser var.