Türkiye’de pek çok kişi, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) resmi enflasyon datalarının kendi hissettikleri enflasyonu yansıtmadığını düşünüyor.
TÜİK’in tüketici enflasyonunu hesaplarken kullandığı harcama sepeti, herkesin harcama sepetini yansıtmadığı üzere kimileri da TÜİK’in yayınladığı dataların şuurlu olarak düşük tutulduğunu öne sürüyor.
Biz de ferdî enflasyonunuzu hesaplayabilmeniz için bir araç geliştirdik.
TÜİK’in enflasyon sepetinin yaklaşık yüzde 80’ine denk düşen altı kategoride aylık harcama fiyatınızı yazarak şahsî enflasyonunuzu görebilirsiniz.
Detaylı metodolojiyi sayfanın sonunda okuyabilirsiniz.
TÜİK’in bilgilerini gerçekçi bulmayanlar için, Enflasyon Araştırma Kümesi’nin (ENAG) bilgilerini de aşağıdaki hesaplayıcıya ekledik.
Böylece şahsî enflasyonunuzu hem TÜİK bilgilerine nazaran hem ENAG bilgilerine nazaran inceleyebilirsiniz.
Click here to see the BBC interactive
Metodoloji
Enflasyon, her hanenin aldığı eser ve hizmetlerin fiyatlarındaki değişimi gösterir.
Bu hesaplayıcı için TÜİK’in yıllık TÜFE bilgilerini kullandık.
Bu bilgiler, bir eserin fiyatının geçen yılın birebir ayına nazaran nasıl değiştiğini ortaya koyuyor.
Öte yandan kamuoyunda, TÜİK’in enflasyon verisini siyasi nedenlerle sahiden düşük gösterdiğine dair tenkitler de var. Bu tenkitler, bir küme akademisyenin Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) ismi altında bir ortaya gelerek kendi ölçümlerini yapmasına yol açtı.
Bu hesaplayıcıya TÜFE’nin datalarına ek olarak, enflasyonu ölçmek için farklı bir sistem kullanan ENAG’ın bilgilerini de dahil ettik.
Hesaplayıcı en yeni enflasyon verisini kullansa da bu datalar, artan fiyatların gelecekte sizi nasıl etkilemeye devam edebileceğini göstermez.
Harcama alışkanlıklarınızdaki değişiklikler yahut bir kategori içindeki farklı fiyat değişiklikleri (örneğin market alışverişlerinizde en ucuz markalar yerine en değerlileri tercih etmeye başlamanız) da bu hesaplayıcının kapsamı dışındadır.
Kullanıcılarımıza, Türkiye’deki ortalama harcama sepetinin yüzde 79’unu temsil eden altı kategori sunuyoruz.
Bunlar:
- Gıda ve alkolsüz içecekler
- Ulaşım (hem toplu taşıma hem ferdî araçlarla)
- Konut, elektrik, yakıt ve su faturaları
- Ev eşyaları ve sarf malzemeleri
- Otel, kafe ve restoranlar
- Giyim ve ayakkabı
TÜİK’in enflasyon datalarında bu kategorinin dışında altı kategori daha yer alıyor. Ancak, toplam tartıları yüzde 21 eden bu altı kategoriyi, hesaplayıcıyı kolaylaştırmak için dahil etmedik.
Bunun yerine, kullanıcıların altı kategorideki harcamalarını yazmasından sonra, TÜİK’in sepet yüklerini kullanarak yazmadığı altı kategorideki harcamalarının ölçüsünü kestirim ettik.
ENAG’ın “yönetilen/yönlendirilen ve diğer” isimli kategorisi, TÜİK’teki eğitim, alkollü içecekler ve tütün kategorilerinin toplamına denk gelmektedir.
Kişisel enflasyon hesaplayıcısıyla kendi harcama sepetinizi TÜİK ve ENAG datalarına nazaran inceleyebildiğiniz üzere, TÜİK’in TÜFE verisine de kıyaslayabiliyorsunuz.
Verilerinizi girdikten sonra hissettiğiniz hayat pahalılığına en fazla hangi kategorilerde yaşanan artışların yol açtığını da görebilirsiniz.
Hazırlayanlar
Bu hesaplayıcı, İngiltere Ulusal İstatistik Ofisi’nden (ONS) Emily Hopson‘ın dayanağıyla hazırlanmıştır.
Jack Rodgers: Statistics BBC.
Onur Erem: Proje başkanı ve prodüktör.
Matthew Taylor: Geliştirici.
Maryam Nikan: Dizayncı.
Johannes Dell: Editör.
Leoni Robertson: Bilgi gazetecisi.