Beyaz Saray, ABD‘nin Afganistan‘dan çekilmesi sürecinde alınan kıymetli kararları ve karşılaşılan zorlukları inceleyen ve ilgili kurumlar tarafından Kongre’ye iletilen raporun özeti mahiyetinde bir evrak yayımladı.
Belgede, ABD’nin NATO müttefikleriyle Afgan Ulusal Savuma ve Güvenlik Güçlerini eğitmek, donatmak ve Afgan hükümetlerini desteklemek için yüz milyarlarca dolar harcadığı kaydedilerek, şu tabirlere yer verildi:
“Başlangıçta Amerika’nın gayesi asla bir ulus inşa etmek değildi. Lakin vakitle Amerika bunu yapmaya başladı. Savaşın başlamasından 20 yıl sonra Amerika, Afganistan’da maksatları bilinmeyen ve görünürde sonu olmayan bir savaşa saplanmıştı ve bugünün ve yarının ulusal güvenlik problemlerine gereğince yatırım yapmıyordu.”
TRUMP İDARESİNE ELEŞTİRİLER
Donald Trump idaresinin Taliban‘la yaptığı Doha Mutabakatı ve çekilme sürecindeki kararları hakkında bilgilere yer verilen evrakta, Biden idaresinin iktidara geldiği geçiş sürecinde Afganistan’dan çekilmeyle ilgili hiçbir planın ortada olmadığı söz edildi.
“Sonuç olarak, Lider Biden 20 Ocak 2021’de vazifeye başladığında, Taliban 2001’den beri bulunduğu en güçlü askeri konumdaydı ve ülkenin neredeyse yarısını denetim ediyordu” sözüne yer verilen dokümanda, buna rağmen ABD’nin bu ülkede 2001’den bu yana en az sayıda askeri olduğuna işaret edildi.
TAHLİYE SÜRECİNDEN ALINAN DERSLER
Belgede, istihbarat kurumlarının Afganistan askerlerinin Kabil’i faal bir formda savunacağı istikametindeki raporlarının yanıldığına dikkat çekilirken, Biden’ın bu kurallar altında ihtiyatlı, titiz ve kapsamlı bir karar alma süreci yönettiği savunuldu.
Bu kapsamda müttefiklerle ağır istişarelerin gerçekleştirildiği belirtilen dokümanda, “Nihayetinde Lider Biden, ABD için uzun vakit evvel sona ermesi gereken bir savaşa öbür bir Amerikalı kuşağı göndermeyi reddetti” denildi. Evrakta, Afganistan’da ABD için çalışan Afganların ABD’ye getirilmesi süreci kapsamında yapılan vize çalışmalarına da yer verildi.
Belgede ayrıyeten, Biden’ın ulusal güvenlik danışmanları ve askeri işçiye danışarak verdiği kararlar çerçevesinde 124 binden fazla Amerikan vatandaşı, Afgan ortaklar ve müttefiklerinin “başarılı bir şekilde” tahliyesinin gerçekleştirildiği öne sürüldü.
Afgan hükümetinin çöküşünün istihbarat raporlarından iddia ettiğinden daha süratli olduğu kaydedilen evrakta, bu kapsamda çıkarılan derslere yer verildi. Bu kapsamda güvenlik riskinin ağır olduğu durumlarda artık daha erken tahliyelere öncelik verileceği tabir edilen evrakta, buradan elde edilen ders sonucunda Ukrayna ve Etiyopya’da Amerikan çalışanının erken tahliye edildiği kaydedildi.
TEHDİDİN DEVAM ETTİĞİ VURGUSU
Belgede Afganistan’dan tahliye sürecinde Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’ndaki terör saldırısı sonrası terör örgütlerine karşı düzenlenen operasyonlara da yer verildi.
Biden’ın Suriye, Libya, Venezuela, Yemen ve Somali’nin tersine Afganistan’dan ayrılmak isteyen her Amerikalıyı tahliye etme taahhüdüne dikkat çekilen evrakta, ABD’li ve Afganların tahliyesi kapsamında yapılan çalışmalara yer verildi.
Belgede, “Çekilme sona erdi. Fakat gelecekteki bir krize karşılık verebilmemiz için muhtaçlık duyduğumuz sistemleri yine inşa etmek için çalışmaya devam etmemiz gerekiyor. Trump İdaresi, daha fazla kaynağa gereksinim duyulan bir anda, üst seviyeler de dahil olmak üzere, işçinin birçoklarını boşaltmıştı” tabirleri kullanıldı.
Biden’ın şimdiki terör tehdidinin 2001’de olduğundan daha çeşitli ve yaygın olduğunu düşündüğüne yer verilen evrakta, terörle gayret kapsamında atılan adımlara yer verildi. Ayrıyeten dokümanda, Taliban’ın bayan ve kız çocuklarının haklarının yanı sıra insan hakları ihlalleri kınandı.
“KÜRESEL GÜCÜ ZAYIFLAMADI, TAM AKSİSİ OLDU”
Belgede, şunlar kaydedildi:
“Başkan, Afganistan’dan ayrılma kararı aldığında, kimileri bunun ittifaklarımızı zayıflatabileceğinden yahut ABD’yi global sahnede dezavantajlı duruma düşürebileceğinden endişelendi. Bunun karşıtı oldu. Çok sayıda kamuoyu araştırmasının da kanıtladığı üzere, dünyadaki pozisyonumuz kıymetli ölçüde daha yüksek. İttifaklarımız her zamankinden daha güçlü. Finlandiya NATO’ya kabul edildi ve İsveç de yakında kabul edilecek. Mevcut iştiraklerimizi güçlendiriyor ve dünyanın dört bir yanındaki ülkelerle yeni paydaşlıklar kuruyoruz. Global sahnede Amerika başı çekiyor.”