Yusuf Özkan | Lahey
Avrupa Birliği (AB) Ukrayna’daki savaş kabahati ve insan hakları ihlalleri konusunda doküman ve bilgi toplamak gayesiyle Lahey’de bir milletlerarası soruşturma merkezi açıyor.
Merkez, Ukrayna’daki savaş cürümlerine ait memleketler arası özel mahkemenin temelini oluşturacak.
Avrupa Birliği Cezai Hususlarda İsimli İşbirliği Ajansı (Eurojust) tarafından desteklenen memleketler arası soruşturma kümesinin bir kesimi olan merkez, Rusya’nın işgali sonrasında işlenen hatalara ait delil toplayacak.
Hollanda tarafından, 12 Aralık’ta AB Dışişleri Bakanları toplantısında gündeme getirilen, Ukrayna için özel bir “işgal mahkemesi” önerisi AB tarafından da destekleniyordu.
Perşembe günü 15 komite üyesiyle birlikte Kiev’i ziyaret eden AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Lahey’de bir Ukrayna Memleketler arası Soruşturma Merkezi kurulacağını açıkladı.
Merkezin açılış tarihi şimdi kamuoyuna duyurulmasa da basına bilgi veren AB kaynakları, bunun kısa müddet içinde gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.
Merkez AB makamlarının yanı sıra Lahey’deki Memleketler arası Ceza Muhakemesi ile de işbirliği içinde çalışacak.
Merkez, Ukrayna’da işlenen savaş kabahatlerine ait delillerin toplanmasını koordine edecek ve Eurojust tarafından desteklenen 6 ülkenin yer aldığı ortak soruşturma grubunun modülü olacak.
UCM’de Rusya’nın veto olasılığı
Rusya, Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı Milletlerarası Ceza Mahkemesi’ni tanımıyor.
BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyesi olan Rusya’nın veto mümkünlüğü nedeniyle, Lahey’deki Memleketler arası Ceza Mahkemesi, Ukrayna’nın işgaline ait soruşturma yapamıyor.
Hollanda hükümetine nazaran, saldırganlık çok önemli bir memleketler arası kabahat iken, yasal boşluk nedeniyle Rusya’nın faaliyetleri cezasız kalıyor.
Bu nedenle Lahey’de kurulacak merkezle, cezasızlıkla çaba konusundaki açığın kapatılması amaçlanıyor.
Ukrayna Memleketler arası Savaş Hataları Soruşturma Merkezi’nin derleyeceği evrak ve deliller ışığında, Rusya’nın hangi mahkemede yargılanacağı kararlaştırılacak.
Savaş kabahatleri, insanlığa karşı hatalar, soykırım ve diğer bir ülkeye yönelik atağa ait hususları ele alan Memleketler arası Ceza Mahkemesi, Rusya’nın veto pürüzü nedeniyle bu davaya bakmayacak.