İran’da Mahsa Amini’nin gözaltında alınmasının akabinde ömrünü yitirmesiyle başlayan şovlarda can kaybı dün 83’e yükseldi. Bugün devam eden olaylarda ise yalnızca Zahidan kentinde en az 19 kişi öldü. İnsan hakları kümeleri ise kentteki can kaybını 58 olarak açıkladı.
Londra merkezli insan hakları kuruluşu Memleketler arası Af Örgütü ise İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin mevti sonrasında başlayan protesto aksiyonlarında, emniyet güçlerinin şovları bastırmak için kasıtlı olarak ölümcül güce başvurduğunu bildirdi.
‘HAYATINI KAYBEDENLER ATEŞLİ SİLAHLA VURULDU’
Af Örgütü tarafından dün yapılan açıklamada “İranlı yetkililer iktidarlarının sınanmasını engellemek için, ülke genelindeki protestoları zalimce bastırmada kusursuz baskı araçlarını harekete geçirdi” tabirleri kullanıldı. Af Örgütü, sızdırılan resmi dokümanlara dayanarak emniyet güçlerine göstericilere ‘ölüme sebebiyet verecek de olsa’ sert müdahale talimatı verildiğini bildirdi. Af Örgütü, memleketler arası toplumun harekete geçmemesi halinde çok daha fazla insanın ölebileceği yahut hapsedilebileceği ikazında bulundu.
Af Örgütü, şovlara ilişkin fotoğrafların ve görüntülerin kurbanların birçoklarının ateşli silahlar ile hayatını kaybettiğini gösterdiğini belirtti. Milletlerarası toplumun ‘kınamanın ötesine geçen’ adımlar atması gerektiğine vurgu yapan Af Örgütü, aksi takdirde ‘çok sayıda insanın daha öldürülme, sakat bırakılma, azap görme, cinsel taciz ve parmaklıkların ardına gönderilme tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı’ tabir edildi.
ASKERİ KUMANDAN: ÖLDÜRECEK BİLE OLSANIZ MÜDAHALE EDİN
Uluslararası Af Örgütü’ne sızdırılan iki resmi evrak, göstericilere yönelik sert bir tavır izlenmesi için güvenlik güçlerine talimat verildiğini gösteriyor. DW Türkçe’de yer alan habere nazaran bu dokümanlardan birine nazaran, ülkenin kuzeyindeki Mazenderan eyaletinde silahlı kuvvetler kumandanı 21 Eylül’de “İsyancılara ve ihtilal terslerinin yol açtığı her türlü kaosa mevte sebebiyet verecek olsa da acımasızca’ müdahale talimatı verdi.
Af Örgütü, İran’daki hükümet aksisi protesto şovlarında 52 kişinin hayatını kaybettiğini de bildirdi. Açıklamada “Uluslararası Af Örgütü’nde resmi emniyet güçleri tarafından öldürülen 52 bayan, erkek ve çocuğun isimleri mevcut” tabiri kullanıldı. Af Örgütü, yüzlerce göstericinin de protesto hareketleri sırasında yaralandığını belirtti. Şovlar sırasında hayatını kaybedenlerin sayısının daha yüksek olabileceğinden tasa ediliyor.
29 GAZETECİ TUTUKLANDI
İran idaresinin göstericilerin yanı sıra şovlara dayanak verenlere baskıyı artırdığı belirtiliyor.
İran medyası, protesto aksiyonlarına dayanak verdiği gerekçesiyle 36 yaşındaki eski ulusal futbolcu Hüseyin Mahini’nin gözaltına alındığını duyurdu. New York merkezli Gazetecileri Muhafaza Komitesi, ülkede en az 29 gazetecinin gözaltına alındığını bildirdi.
İran İstihbarat Bakanlığı da şovlarla ilişkili dokuz yabancı asıllı kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Açıklamada, ‘kargaşaya karışan’ Almanya, Polonya, İtalya, Fransa, Hollanda, İsveç ve başka ülke vatandaşlarının ‘olay yerinde’ gözaltına alındığı belirtildi.