Afganistan’da idaresi ele geçirdiği ağustos 2021’den bu yana, kız çocukları ve bayanları toplumsal hayattan koparmaya yönelik çok sayıda yasak uygulayan Taliban rejimi, eğitim pürüzüne yönelik yeni bir atılım yaptı. 20 Aralık 2022’de” ikinci bir emre kadar” bayanlara üniversitelerin kapısını kapatan rejim, evvelki gün aldığı kararla, bayanların önümüzdeki ay yapılacak üniversite giriş imtihanlarına alınmamasını istedi.
Yüksek Tahsil Bakanlığı’ndan özel üniversitelere iletilen mektup, başşehir Kabil de dahil olmak üzere Afganistan’ın kuzey vilayetlerindeki kurumlara gönderildi. Mektupta, kurallara uymayan kurumların yasal süreçle karşı karşıya kalacağı belirtildi. Kararın hangi tarihe kadar geçerli olacağına ait ise rastgele bir resmi açıklama yapılmadı.
Yeni yasağı “rejimin diğer bir yabanî kararı” olarak yorumlayan üniversite öğrencisi Fatima, “Taliban’ın bu kararı hepimizin üzerinde çok makûs tesir yarattı. Çok üzgünüz” dedi.
Yasaklar nedeniyle okuluna gidemeyen öğrencilerden biri olan ve eğitimine, konutta kendi imkanlarıyla devam etmeye çalışan genç bayan, Afganistan’da yaşamak için umut kalmadığını söyledi ve “Hepimiz ülkemizi terk etmeye çalışıyoruz lakin ne yazık ki bize pasaport ve burs verilmiyor. Öteki bir yol yok, ileride de ne olacağı da belirli değil” diye konuştu.
Fatima, milletlerarası toplumun ise kendilerine karşı “gerektiği gibi” hareket etmediğine dikkat çekerek şunları ekledi: “Günlük hayat bizim için anlamsız hale geldi zira hayallerimizi, gayelerimizi gerçekleştiremiyoruz. Lakin tekrar de elimizden gelenin en düzgününü yapmaya çalışıyoruz.”
“PSİKOLOJİK SORUN YAŞIYORLAR”
Ülkedeki bir devlet üniversitesinde misyon yapan fakat güvenlik gerekçesiyle ismini vermek istemeyen bir öğretim vazifelisi de eğitim yasağına yönelik kararları “Hiçbir öğrenci, okul ve üniversite hocası bu durumdan hoşnut değil” kelamlarıyla kıymetlendirdi. Afganistan halkının adalete erişiminin yolunun kalmadığını ve yasaklara karşı düzenlenen protestoların engellendiğini belirten eğitmen, “Çünkü halkın üzerinde artık daha fazla kısıtlama var” dedi. Ülkedeki kız çocukların ruhsal sıkıntılar yaşadığına da dikkat çekerek “Evde ders çalışmaları için cesaretlendiriyoruz. Lakin herkesin çevrimiçi dersleri takip etmek için internet ve elektriğe erişememesi nedeniyle kızların büyük çoğunluğu eğitimini bırakıyor” tabirlerini kullandı.
“GEÇMİŞTEN BİLİYORLAR”
Devlet üniversitesinde çalışan bir başka akademisyen ise Taliban’ın, idaresi ele geçirdiği günden bu yana aldığı kararları hatırlatarak şöyle konuştu: “Okullar, üniversiteler yasaklandı, pasaport almak ve güncellemek yasaklandı, rastgele bir nedenle ülke dışına çıkmak yasaklandı. İşsizlik ve yoksulluğun en yüksek düzeyde olduğu bir devirde bayan çalışanların bir anda meskenlerinin dışında çalışması yasaklandı. Artık Taliban’ın, bayan öğrencilerin üniversite imtihanına girmesini yasaklaması artık şaşırtan bir karar değil zira Afganlar, rejimin dar kafalılığını geçmişten biliyorlar.”
Taliban’ın idare formunun, yakında tüm halkın rejimin karşısında durmasına neden olacağını söyleyen akademisyen, şunları ekledi: “Taliban, bu toprakların, imparatorlukların mezarlığı olduğunu fark etmeli. Bu kere topraklarımız, ABD tarafından iktidara getirilen rejim için bir mezarlık olacaktır.”