Silahların gölgesinde gerçekleştirilen referandumun artından Putin, Donbas, Herson ve Zaporijya’nın artık Rus toprağı olduğunu ilan etti. Fakat Kremlin’den gelen açıklamaya dünya reaksiyon gösterdi. İngiltere yeni yaptırım paketi açıkladı. AB önderleri ilhakın yasa dışı olduğunu vurguladı. ABD Lideri Biden da “Rusya milletlerarası hukuku ihlal etti ve BM kontratını ayaklar altında ezdi” reaksiyonunu gösterdi.
MÜTTEFİKLER BİLE İŞGALDEN SONRA MOSKOVA’YA SIRTINI DÖNDÜ
Ukrayna topraklarındaki işgal, Şangay Beşlisi üzerinden kurgulanan Avrasya birliği için de bir turnusol kağıdına dönüştü. Klasik müttefik olarak görülen başşehirler bile Moskova’ya sırt çevirdi. Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan vatandaşlarını savaşa katılmamaları konusunda uyardı. Kazakistan sandık sonuçlarını tanımayacağını açıkladı. Çin’den de Moskova’ya takviye iletisi gelmedi.
AVRASYA BLOĞU BİRİNCİ ZORLUKTA ÇATLADI
Türkiye’nin AB ve NATO yerine tarafını Avrasya’ya çevirmesi gerektiğine dönük görüşler lisana getirilirken Avrasya bloğu ‘Kiev duvarına’ çarptı. Silah zoruyla dört bölgeyi ilhak eden Rusya’ya klasik müttefiklerinden bile dayanak gelmedi. Batılı ülkelerin yanı sıra Çin, Kazakistan, Özbekistan da referandum sonuçlarını kabul etmedi. Avrasya hayali birinci önemli imtihanında başarısız oldu.
Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) yerine Rusya ve Çin liderliğindeki doğu bloğu yanında yer alması görüşü savunuluyor. Şangay beşlisi üzerinden kurgulanan ve Avrasya olarak tanımlanan görüş birinci önemli imtihanında çatladı. Rusya 20 Şubat’tan beri işgal ettiği Ukrayna’da birçok sivilin vefatına neden olurken, milletlerarası hukuku çiğnemeye devam ediyor. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Ukrayna’nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk bölgelerinin resmen ilhak ettiğini açıkladı ve bu bölgeleri buraları Rusya Federasyonu’nun dört yeni bölgesi olarak ilan etti. Karara dünyadan sert yansılar gelirken, Avrasya bloğunda başta Çin olmak üzere Putin’in silah zoruyla ilhak kararını ne Kazakistan ne de Özbekistan tanımadı. Avrasya bloğu Moskavaya sırtını dönerken Batı’dan sert reaksiyon geldi. ABD idaresi, Rusya’nın Ukrayna’nın kimi bölgelerindeki “ilhak” kararını kınayarak Rus Merkez Bankası Lideri dahil yüzlerce Rus şahıs ve kuruluşa yaptırım kararı aldı. ABD Lideri Joe Biden, yaptığı yazılı açıklamada, “ABD, Rusya’nın bugün hükümran Ukrayna topraklarını hileli bir formda ilhak etme teşebbüsünü kınıyor” tabirini kullandı. Rusya’nın milletlerarası hukuku ihlal ettiğini ve Birleşmiş Milletler (BM) Kontratını ‘ayaklar altında ezdiğini’ belirten Biden, “Şüphesiz ki bu aksiyonların hiçbir legalliği yoktur” sözünü kullandı. İngiltere’de kararı tanımadığını belirtirken, yeni yaptırım paketinin uygulanacağını duyurdu. İngiltere’nin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin başkanları Kremlin’in hukuksuz kararını asla tanımayacaklarını açıkladı.
MÜTTEFİKLER PUTİN’E SIRT ÇEVİRDİ
Avrasya müttefikleri Putin’in memleketler arası hukuku çiğneyen ilhak kararını tanımadıklarını açıklarken, Moskova’ya sırt çevirdi. Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan, vatandaşlarının Ukrayna’ya karşı yürütülen savaşa katılmasına karşı çıktı. Kırgızistan’ın Moskova Büyükelçiliğinden, yapılan açıklamada, diğer bir ülkenin topraklarındaki çatışmalara katılan Kırgızistan vatandaşları için 5 ile 10 yıl mahpus cezası öngörüldüğü hatırlatılarak Rusya’da yaşayan ve savaşa katılmaya zorlanan vatandaşlarına büyükelçiliğe başvurmayı tavsiye etti. Kazakistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aybek Smadiyarov, Rusya’nın Ukrayna’da planladığı referandumlara ait yaptığı açıklamada Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunduklarının altını çizdi. ABD, Rusya’nın Ulusal Ödeme Sistemi Mir’i kullanan ülkelere baskısını artırırken, Özbekistan bu sistemi askıya aldığını duyurmuştu.
ANKARA’DAN MOSKOVA’YA REAKSİYON: İLHAK KARARINI TANIMIYORUZ
Türkiye, Rusya’nın Ukrayna’nın kimi bölgelerini ilhakını reddetti. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, ilhak kararı ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirildi. Türkiye’nin 2014’de yapılan gayrimeşru bir referandumla Kırım’ın Rusya tarafından ilhakını tanımadığı, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve egemenliğine verdiği güçlü takviyesi her vesileyle vurguladığı hatırlatılan açıklamada “2014’te benimsediğimiz bu tavır doğrultusunda, Rusya’nın, Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerini ilhak kararını reddediyoruz. Bu milletlerarası hukukun ağır bir ihlalidir” denildi.
ÇİN TAKVİYE VERMEDİ ÇEKİMSER KALDI
Avrasya bloğunun en kıymetli aktörlerinden biri olan Çin’den Putin’in ilhak kararına takviye gelmedi. Çin, Ukrayna’nın doğusunun Moskova’ya bağlanmak için yapılan referandumların akabinde krizin diyalog yoluyla çözülmesi davetini yineledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, Pekin’de düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, Çin’in Ukrayna problemindeki halinde değişiklik olmadığını vurguladı. Tüm ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet gösterilmesi, legal güvenlik tasalarının dikkate alınması gerektiğini tabir eden Sözcü Mao, “Umarız taraflar farklılıklarını diyalog ve müzakere yoluyla çözmeye yönelir. Çin tansiyonun düşürülmesi için milletlerarası toplumun üyeleri ile yapan rol oynamaya hazırdır” dedi. Mao, Çin’in referandum sonuçlarını tanıyıp tanımayacağına dair bir açıklama yapmazken, ilhak kararını kınayan Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) karar taslağı oylamasında çekimser kaldı. Çinin yanı sıra Hindistan, Brezilya ve Gabon da çekimser kaldı.