Ali İhsan Güngül, Bergama ve Atatürk derlemesine şöyle devam etmiştir:
“Atatürk, ‘Bergama Bengisi’ni büyük bir beğeni ile izlerken, çabucak sağındaki Süvari Generali Fahrettin Altay’a, “Bak Paşa bak, artık bütün yurt güya bu meydan, bu raksı da bütün ulusumuz birlikte yapıyor gibi” diyerek övgüde bulunmuştur.
Ulu Liderimiz, Bergama’nın tarihi, folklorik zenginliklerinin yanı sıra doğal hoşluklarını de görerek, bu hoş ve böylesine varlıklı kültür izlerine sahip bir beldenin hak etmediği ‘unutulmuş ve bir kenara itilmişlikle yazgısına terk edilmesinin asla kabul edilmeyeceğini’ belirtmiştir. Bergama’nın Dünya turizmindeki yerini kesinlikle alması gerektiğini belirten Atatürk, bunun içinde, bir şenlik, panayır düzenlenmesini basın yoluyla da yayınlanmasını istemiş ve İzmir Valisi General Kazım Dirik’i vazifelendirmiştir.
Atatürk’ün direktifiyle, vilayet genel meclisinin çabucak her toplantısında Bergama gündemde yer almıştır. Kazım Dirik Trakya Müfettişliğine atanınca, İzmir valiliğine yeni atanan Fazlı Güleç’e, Bergama konusuna gereken ilgiyi göstermesini söylemiştir. Vilayet idaresinin istekli çalışmalarıyla 1936 yılında etraf ilçelerinde iştirakleriyle bir panayır düzenlenmiş ve çok ilgi toplamıştır. 1937 yılında ise Türkiye’nin en eski şenliği olarak Bergama kermesi, ‘Atatürk Şenliği’ ismini almıştır. Ankara’da basılan Ulus gazetesi birinci sayfasında; “Atatürk Bergama’sı, Atatürk Şenliğini” yapıyor diye başlık atılmıştır.”
Asklepion Ören yerinde Bergama Müzesi Müdürü Osman Bayatlı’dan bilgi alan Cumhurbaşkanı, Bergama’da on binlerce kişiyi alabilecek kapasitede olan antik tiyatroda klasik yapıtların oynatılması talimatını vermiştir. Saat 11.00’de geldiği Bergama’dan, Saat: 14.00’de ayrılan Cumhurbaşkanı, askerlik, turizm, kültür, bayındırlık ve ticaret hususları başta olmak üzere adeta Bergama’ya ışık olmuş ve öncü olmuştur.
Saat 14.00’te halkın sevgi şovlar ortasında Bergama’dan ayrılan Cumhurbaşkanı’nı, yolda Dikilili atlılar karşılanmıştır. Onların eşliğinde ve saat 14.45’de, ‘Top Burnu’ denilen mevkide başlarında Kaymakam Fikri Şengül, Belediye Lideri Salim Zeytinoğlu olmak üzere Dikili halkı tarafından coşku ile karşılanmıştır. Burada yanındakilerle birlikte aracından inen Cumhurbaşkanı, yolun üzerinde serili olan halılara basmadan halkın ortasına karışmıştır.
Yaya olarak, Gençler Birliği Lokali’ne gelinmiştir. Yanında bulunan Paşalar, Dikili ileri gelenleriyle görüşürken, Cumhurbaşkanı da halk ve gençlerle sohbet etmiş, bilhassa onlara birtakım sorular sormuş, birtakım teklif ve ikazlarda bulunmuştur. Daha sonra coşkun tezahüratlar ortasında Dikili’den ayrılmışlardır.
Dikili’den ayrılıp, Kabakum mevkiinde bulunan Makara Çiftliğine uğrayan Cumhurbaşkanı, Çınar ağacı altında hazırlanan masaya oturmuşlardır. Burada ayran içip bir süre dinlendikten sonra Çanakkale’ye gerçek yola çıkmışlardır.
Bergama, Atatürk’ün gelişiyle turizm açısından çok kıymetli etaplar yapmıştır. Bergamalılar, onun öngörüsünün izlerini günümüzde görüyor ve onunla gurur duyuyordur.
9 Nisan 2023
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı