D’Hondt sistemi, 2023 Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekilliği Genel Seçimleri’yle birlikte gündeme geldi. Partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı D’Hondt sistemiyle belirleniyor. Pekala, D’Hondt sistemi nedir? D’Hondt sistemi ne işe fayda, nasıl ve nerelerde kullanılır?
D’HONDT SİSTEMİ NEDİR?
D’Hondt yöntemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D’Hondt tarafından 1878’de tasarlanmış izafî temsil hesaplama prosedürüdür. Türkiye’de 1961’den bu yana; 1965 Millet Meclisi genel seçimi ile 1966 Millet Meclisi orta seçimi dışında olmak üzere bütün milletvekili genel ve orta seçimlerinde d’Hondt sistemi uygulanmıştır. Günümüzde de yürürlükte olan sistem budur.
D’HONDT SİSTEMİ HANGİ ÜLKELERDE KULLANILIYOR?
D’Hondt yolu, Åland, Angola, Arjantin, Arnavutluk, Aruba, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Burundi, Cape Verde, Şili, Kolombiya, Hırvatistan, Danimarka, Dominik Cumhuriyeti, Doğu Timor, Ekvador, Ermenistan, Estonya, Fiji, Finlandiya, Grönland, Guatemala, Hollanda, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya (karma sistemde), İzlanda, Japonya, Kamboçya, Karadağ, KKTC, Kuzey Makedonya, Lüksemburg, Macaristan (karma sistemde), Moldova, Monako, Mozambik, Nikaragua, Paraguay, Peru, Polonya, Portekiz, Romanya, San Marino, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Uruguay ve Venezuela‘da yasama organlarını seçmek için kullanılmaktadır.
D’HONDT SİSTEMİ NASIL KULLANILIR?
Bir seçim çerçevesinde her partinin aldığı oy toplamı, sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e, 4’e … bölünür ve o seçimde çıkarılacak milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar bu sürece devam edilir. Elde edilen hisseler, parti farkı gözetmeksizin, büyükten küçüğe yanlışsız sıralanır. Milletvekillikleri bu sıralamaya nazaran partilere tahsis edilir.
ÖRNEK
| PARTİLER | OY/1 | OY/2 | OY/3 | OY/4 | OY/5 | Milletvekili sayısı |
| A Partisi | 60.000 | 30.000 | 20.000 | 15.000 | 12.000 | 4 |
| B Partisi | 25.000 | 12.500 | 8.333 | 6.250 | 5.000 | 2 |
| C Partisi | 14.000 | 7.000 | 4.667 | 3.500 | 2.800 | 1 |