Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Emine Erdoğan’ın himayesinde, Cumhurbaşkanlığı Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde ‘Su Verimliliği Seferberliği’ tanıtım toplantısı düzenlendi. Toplantıya Emine Erdoğan’ın yanı sıra Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile davetliler katıldı. Emine Erdoğan, dünyanın erişilebilir tatlı su ölçüsünün, toplam su varlığının yüzde 1’inden az olduğunu belirterek şunları kaydetti:
Su, en temel insan hakkıyken, global olarak 10 beşerden 3’ünün muteber suya erişimi yok. Suyun azalması, kirlenmesi yahut erişilememesi hayatın akışında birçok ekonomik ve siyasi sorunu beraberinde getiriyor. Bu sıkıntıların en başında besin üretiminin riske girmesi bulunuyor. Zira suların yüzde 77’si tarımda kullanılıyor. İnsanlık, çatışmalarla tetiklenen kitlesel göçlerle bile şimdi başa çıkamazken, 2030 yılında 700 milyon insanın su kıtlığı sebebiyle yerinden olacağı kestirim ediliyor. Dünyadaki kaygı verici durum, ne yazık ki ülkemizde de farklı değil. Türkiye üzere altyapı sistemlerini kurmuş ülkelerde, pak suya erişim o kadar kolay ki, suyun sınırsız bir kaynak olmadığı unutuluyor. Araştırmalara nazaran, insanımızın yüzde 40’ı, ülkemizin su zengini olduğunu düşünüyor. Artan nüfus ve denetimsiz su kullanımıyla bu ölçünün 2030 yılında 1120 metreküpe gerileyeceği düşünülüyor. 1000 metreküpün altına indiğindeyse su kıtlığıyla yüzleşeceğiz. Şayet önüne geçmezsek su kaynaklarımızın yakın devirde yüzde 25 oranında azalacağı iddia ediliyor. Önümüzdeki 8 yıl içinde nüfusumuzun neredeyse yarısı ve sulanan tarım alanlarının yüzde 78’i su açığı riskiyle karşı karşıya kalabilir. Bu oranlar, bize sınırsız üzere gözüken ihtiyaçlarımızla sınırlı kaynaklarımız ortasında ivedilikle bir istikrar kurmamız gerektiğini söylüyor. Biz başlattığımız bu seferberlikle istiyoruz ki ‘Su vatandır’ inancıyla ve bir seferberlik ruhuyla geleceğimize birlikte sahip çıkalım.
‘TOPYEKUN SEFERBERLİĞE GEREKSİNİMİMİZ VAR’
Emine Erdoğan, Türkiye’de su kullanımının büyük kısmının tarım alanında gerçekleştiğini kaydederek, şunları söyledi:
Bu çerçevede yağmur suyu hasadı ve gri su kullanımı üzere alternatif su verimliliği uygulamalarına ait rehberler hazırlandı. Bakanlıklarımız iş birliğinde, su havzalarımızın tümü için hareket planları oluşturuldu ve pilot bölge olan ‘Gediz Havzası Aksiyon Planı’ hayata geçirilmeye başlandı. Alınan önlemleri yaygınlaştırmak maksadıyla ‘Su Verimliliği Strateji Evrakı ve Hareket Planı’ uygulamaya konuldu. Ek olarak sulama randımanının yüzde 49 düzeyinden yüzde 75’e çıkarılması hedefleniyor. Endüstride pak üretim ve verimlilik teknolojilerinin önerdiği yeni tekniklerle üretimde yarı yarıya su kazanımının mümkün olduğunu görüyoruz. İş insanlarımıza ve dal temsilcilerine burada değerli sorumluluklar düşüyor. Unutmayın ki israftan kurtardığınız her bir damla; geleceğimize, çocuklarımıza, tabiata ve canlılara hayat suyu olarak dönecektir. Kurumsal atılan adımlar değerli olsa da her bir vatandaşımızın ferdi seviyede katkı sunacağı topyekun bir seferberliğe muhtaçlığımız var. Yürekten inanıyorum ki konutunda yılda 35 tona yakın suyu kurtarabileceğini öğrenen her vatandaşımız seferberliğin taşıyıcısı olacaktır. Başarısıyla iftihar ettiğimiz ‘Sıfır Atık Projesi’nde olduğu gibi ‘Su Verimliliği Seferberliği’nde de mahallî idarelerimizin takviyesi çok değerli. Vatanseverliğin ülkemizin bir damla suyuna dahi sahip çıkmak olduğuna inanan ve gelecek kuşaklarımızın bir bardak suya muhtaç kalmaması için bugünden çalışan bütün hassas insanlarımıza davette bulunuyorum; ‘Türkiye Yüzyılı’na bir damla da siz olun. Ülkemiz ismine gurur duyduğumuz ‘Sıfır Atık’ hareketinin globalleşmesinden aldığımız güçle ‘Ulusal Su Verimliliği Seferberliği’nin de ülkemizde yeşererek dünyaya yaygınlaşmasını diliyorum.
KİRİŞCİ: TEKNİK RAPORLAR MECLİS’İN TAKDİRİNE SUNULACAK
Bakan Kirişci ise gelecek 100 yıl için yapılan iklim değişikliği varsayımlarına nazaran, Türkiye’de su kaynaklarının yüzde 25 oranında azalmasının beklendiğini vurgulayarak “Su kaynaklarının korunması ve verimli kullanılmasına yönelik gerekli önlemler alınmadığı takdirde; 2030 yılında toplam nüfusumuzun yüzde 49’u, sulanan tarım alanlarının ise yüzde 78’i su açığı riskiyle karşı karşıya kalacak. Kimi havzalarımızda, gerekli tedbirler alınsa dahi 2030 sonrasında su açığının oluşması beklenmekte. Hepimiz, yarın değil çabucak artık su tasarrufu yapmaya başlamak zorundayız. Sayın hanımefendinin öncülüğünde, ülke genelinde, tüm ihtimalleri dikkate alarak ve katkısı olabilecek herkesi dahil ederek yapabileceklerimizi planladık. Bu hususa ait stratejiler ve hareketler, her bir kurum ve kuruluşumuzun üzerine düşen vazifeler, ‘Su Verimliliği Strateji Evrakı ve Hareket Planı’ ile belirlenmiştir. Bu kapsamda su kaynaklarının sürdürülebilirliğinin, aktif ve verimli su kullanımının sağlanması için hazırlanacak teknik raporlar Meclis’imizin de takdirlerine sunulacak” diye konuştu.
‘YÜZDE 40,1 ORANINDA AZALMA MEYDANA GELDİ’
Bakan Kirişci ayrıyeten bu yıl kışın kurak geçirildiğine dikkat çekerek, “Dönemsel olmasını ümit ettiğimiz bu kuraklık, tüm kurumlar ve yetkililer için bir alarm durumudur. 1 Ekim 2022-30 Ocak 2023 tarihlerini kapsayan periyotta, Türkiye genelinde, kümülatif yağışlar ortalamasında uzun yıllar ortalamalarına nazaran yüzde 42,3, 2022 su yılına nazaran de yüzde 40,1 oranında azalma meydana gelmiştir. İstanbul, Ankara, İzmir üzere büyükşehirlerimiz başta olmak üzere bütün lokal idareler, içme suyu temini, atık su idaresi ve su kayıplarının en aza indirilmesi konusunda büyük bir sorumluluğa sahiptir. Belediyelerimizin sorumluluk alanındaki içme suyu sistemlerinde su kayıpları düzeylerine baktığımızda, ülke ortalamamız yüzde 33 civarındadır yani Devlet Su İşleri’mizin kentlere kadar getirdiği içme suyunun 3’te 1’i, lokal idarelerin su altyapılarında, su şebekelerinde kayboluyor. Su kaybı oranlarını, kademeli olarak 2033 yılına kadar yüzde 25’e sonra daha aşağılara çekmek mecburiyetindeyiz. Şayet bugün su kaybı ortalamamız yüzde 25 olsaydı, Ankara’nın 2 yıllık su muhtaçlığına eş kıymet ölçüde suyu kaybetmemiş olacaktık” dedi.
VARANK: 220 MİLYON METREKÜP SU TASARRUFU SAĞLIYORUZ
Bakan Varank ise dünya nüfusunun artmasının doğal kaynaklara talebi de artırdığına işaret ederek, “Bir de buna iklim krizini ekleyince geleceğe dair çizilen tablolar iç açıcı görünmüyor. Su talebiyle arz ortasındaki fark giderek azalıyor. İşte bu yüzden felaketler olmadan evvel harekete geçmek zorundayız. Şayet gerçek adımları atmazsak bir damla suya muhtaç olacağımız, su muhtaçlığının bütün jeopolitiği şekillendirdiği, Allah korusun; su yüzünden büyük çatışmaların çıkacağı periyotlar yakındır. Onun için önümüzde çok fazla seçenek yok. Ya insanları denklem dışına çıkaracağız ki bu elbette mümkün değil ya da tabiata saygılı bir halde bize bahşedilen kaynakları verimli bir halde kullanacağız. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak biz suyun verimli kullanımı konusunda halihazırda önemli çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Kalkınma ajansları ve bölge kalkınma yönetimleri eliyle uyguladığımız ‘Küçük Ölçekli Sulama İşleri’ programlarıyla 133 bin hektar alanı rehabilite edip, çağdaş sulama altyapısına kavuşturduk. Bu rehabilitasyonlar sonucunda yılda yaklaşık 220 milyon metreküp su tasarrufu sağlıyoruz. ‘Su Verimliliği Seferberliği’ kapsamında, arıtma ve su verimliliği teknolojilerinin Ar-Ge’sinin, üretiminin ve kullanılmasının yaygınlaştırması, su verimliliği uygulamalarının belgelendirilmesi ve sanayi başta olmak üzere su verimliliğine yönelik yatırımların teşvik edilmesi mevzularında çalışmalarımızı hızlandırıp derinleştireceğiz” diye konuştu.
KURUM: 3 YILDA 4 MİLYAR TL FİNANSMAN TAKVİYESİ SAĞLADIK
Bakan Kurum da 2002’de 145 olan atık su arıtma tesisi sayısını 1185’e çıkardıklarını belirterek, “Bakanlık olarak su tasarrufunda çok değerli adımları attık ve gerekli düzenlemeleri hayata geçirdik. Bugün 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek bina çatılarında toplanan yağmur sularının, bahçe sulamada yahut arıtılarak bina gereksiniminde kullanılmak üzere ‘Yağmur Suyu Toplama Sistemi’ zorunluluğunu hayata geçirdik. Binalarda suyun daha tasarruflu tüketilmesi çok çok pahalı. Sıhhi tesisat projelerinde, lavabo musluk debileri dakikada 6 litre, duşlarda ise dakikada 8 litre olmasını mecburî hale getirdik. Atık suların tekrar kullanımını sağlayarak pak su kaynaklarından tasarruf etmeyi, yüzey ve yer altı sularının kirlenmesini önlemeyi, arıtma tesislerinden güç ve organik husus kazanımı elde ederek kentlerimizin iktisadına katkı sağlamayı hedefliyoruz. Su kayıp kaçakla gayret için son 3 yılda 4 milyar TL mahallî idarelere finansman takviyesi sağladık, bu yıldan itibaren yeni 10 milyar TL takviyemizi belediyelerimize sağlayacağız. İnşallah bu çalışmalarla, halihazırda yüzde 4,75 olan arıtılmış atık suların yine kullanım oranını 2030 yılında yüzde 15’e çıkaracağız. Banyo, tuvalet, mutfak için ortalama günlük 200 litre su kullanıyoruz. 1 ayakkabı için 17 bin litre, 1 bardak kahve için tam 140 litre su harcıyoruz. Tüm bu sayıları baz aldığımızda 1 kişinin tüm muhtaçlıklarını karşılaması için tükettiği su ölçüsü günlük ortalama 7 bin litredir. İşte bugün açıklanacak aksiyon planıyla hayatımızın her alanında tükettiğimiz suyumuzu korumak için yürüttüğümüz tüm çalışmalarımızı daha ileri bir düzeye taşımayı dilek ediyoruz” dedi.