Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Kuruluşuna ilişkin maden ocağında 14 Ekim 2022’de 42 emekçinin hayatını kaybettiği, 10 personelin ise yaralandığı patlamaya ait iddianame hazırlandı. Amasra Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında düzenlenen fezleke, Bartın Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildi. Bartın Cumhuriyet Başsavcılığı, hazırladığı 195 sayfalık iddianameyi 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderdi.
MÜDÜRLER YER ALDI
8’i tutuklu 23 kuşkulu hakkında hazırlanan ve 116 müştekinin yer aldığı iddianamede, tutuklu bulunan Amasra Kurum Müdürü Cihat Özdemir, İşletme Müdürü Selçuk Ekmekci, İş Güvenliği ve Eğitim Başmühendisi Volkan Soylu ve Başmühendis Mehmet Tural hakkında 42 sefer “olası kastla öldürme” kabahatinden toplam 840 yıldan 1050 yıla kadar, 4 kere “olası kastla yaralama” cürmünden da toplam 4 yıl 16 aydan 12 yıla kadar mahpus cezası talep edildi.
BİLİNÇLİ TAKSİRDEN İSTENDİ
İddianamede, başka 4’ü tutuklu 19 şüphelinin ise “bilinçli taksirle birden fazla kişinin vefatına ve yaralanmasına neden olma” hatasından 2 yıl 8’er aydan 22 yıl 6’şar aya kadar mahpus cezasına çarptırılması talebinde bulunuldu.
İddianamede patlamaya ait eksikliklere dair çarpıcı bilgiler yer aldı. Onlardan öne çıkanları ise şöyle:
DEFALARCA ALARM VERMİŞ
Ocaktaki metan gazı kıymetlerinin yüzde 1 ikaz düzeyini aşmasına dair çarpıcı bilgiler yer aldı. Buna nazaran kelam konusu düzey 85 defa aşıldı. Yüzde 1,5 olarak belirlene alarm düzeyi ise 5 sefer geçtiği iddianamede anlatıldı. Ayrıyeten karbonmonoksit kıymetlerinin ikaz düzeyini 47 defa, alarm düzeyini 13 defa geçtiği iddianamede yer buldu.
Hazırlanan iddianamede havalandırma vantilatörü bedellerinin de patlamanın gerçekleştiği aralığı da kapsayan 13 Ekim 2022 saat 23.43 ile 14 Ekim 2022 saat 18.49 vakit aralığında 53 defa ikaz, 355 defa alarm düzeyi kıymetlerini gösterdiğinin altı çizildi. İddianamede kelam konusu eksikliklere ait “gerekli önlemlerin alınmadığının anlaşıldığı” tabir edildi.
MODERNİZASYON İÇİN AYRILAN ÖDENEK HARCANMAMIŞ
“İKİ PATLAMA OLMUŞ”
Olay günü 2 patlamanın gerçekleştiği belirtilirken birinci patlama dinamit nedeniyle gerçekleştiği ölümlere yol açan ikinci patlamanın ise metan gazı nedeniyle meydana geldiği belirtildi.
“TEDBİRSİZLİK ZİNCİRİ”
İddianamede türel manada önemli eksikliklerin altı da çizildi. Mevcut mevzuatın esnetildiği ya da yok sayıldığı belirtilirken Emekçi ve mühendis sayısının eksik olduğu, personellerin kendi vardiyaları dışında çalıştırıldığı, dinamit patlamalarında teknik tarza uyulmadığı bilgisine de yer verildi.
HUKUKÇULAR: “TTK TERTİBİ OLAYIN FAİLİDİR”
İddianameyi hukukçular, meslek örgütü temsilcileri ve milletvekilleri Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Davayı takip eden isimlerden Avukat Cihan İşler ve TMMOB Maden Mühendisleri Odası Lideri Ayhan Yüksel iddianamedeki eksikliklere işaret etti. CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu ise gerçek sorumluların yargıdan kaçırılmaması gerektiğini kaydetti.
YORUM YAPMAK İÇİN ERKEN
Avukat İşler, madenin içinde şimdi keşif yapılmadığını ve olayın oluş biçimine ait yorum yapmak için erken olduğunu söyledi.
İşler şu değerlendirmeleri yaptı:
“Madenin içine tarafsız eksperler tarafından girilmediği sürece, olayın nasıl olduğuna ait bir yorum yapabilmek mümkün değil. Her hal ve kuralda TTK’nin tertibinin bu katliamın faili olduğu açıktır. TTK bir bütün olarak, Genel Müdürlük düzeyinde de nerede ve ne halde üretim yapılacağı, iş güvenliği tedbirleri konusunda sorumluluğa açık karar verme merciidir. Münasebetiyle bu iddianamenin en değerli noktası, sorumluluğun yalnızca Amasra işletmesiyle sınırlamasıdır. TTK Genel Müdürü başta olmak üzere, genel müdür yardımcıları, Zonguldak’taki planlama dairesi, teftiş dairesi de sorumludur. İddianame bu insanların sorumluluğunu görmezden gelerek düzenlenmiştir. İddianame eksiktir ve kamu vazifelilerinin sorumluluğunu yok saymaktadır. TTK Genel Müdürü’nün sorumluluğu eksper raporlarında da tespit edilmiştir. Kamu vazifelilerinin sorumluluğunun yok sayıldığı hiçbir toplumsal cinayet evrakının kabul edilebilmesi bizim açımızdan mümkün değildir.”
BELGELER TESLİM EDİLMEDİ
TMMOB Maden Mühendisleri Odası Lideri Ayhan Yüksel iddianameyle barutçu olarak misyon yapan emekçinin suçlanacağını lakin senaryonun farklı olduğunu düşündüğünü söyledi. Yüksel, üst seviye yöneticilerin iddianamede yer almadığını da anımsatarak şöyle konuştu:
“Olayın başından itibaren yaptığımız açıklamalarda grizu patlamasının en temel nedenleri ortasında havalandırmadaki temel aksaklıklar, metan gazıyla çabada yetersizlik olduğunu ve bunlar olmadan patlamanın gerçekleşmeyeceğini söyledik. Tedbirsizliklerden kelam ettik. Önlemlerin hepsinin olduğu söyleniyor, yalnızca ateş kaynağı konusunda aşikâr olduktan sonra birkaç tane senaryo olabileceğini düşünmüştük. Bununla ilgili meclis araştırma kuruluna da sunmuştuk. Biz bunun için ön rapor yayımladık. Türkiye Taşkömürü Kurumu ve Güç Bakanlığı’ndan birtakım dokümanlar istemiştik. Fakat o evraklar bize teslim edilmedi.”
SUÇU BARUTÇUYA ATACAKLAR
Barutçunun otopsi raporuna da değinen Yüksel “Barutçunun otopsi raporundan gelen sonuca nazaran mevt nedeni karbonmonoksit zehirlenmesi. Lakin patlama barutçudan kaynaklı olsaydı barutçunun basınç ya da ateş nedeniyle ölmüş olması gerekirdi. Biz patlamanın ateşlenme nedeninin barutçu değil, elektrik kaynaklı olduğunu düşünüyoruz. Cürmün barutçunun üzerine yıkılacağını düşünüyoruz” dedi.
MÜDÜRLER DE İDDİANAMEDE YER ALMALI
Yüksel, “İddianamede değerli eksilerden birisi de üst seviye yöneticilerin sorumluluktan uzak tutuluyor olması. Güç Bakanlığı’ndan müsaade alınamadığı için mi iddianameye genel müdür ve genel müdür yardımcısı eklenmedi? Lakin hukukçu arkadaşlara sorduğumuzda, Bakanlık müsaadesine gerek olmadığını da belirtiyorlar. Birinci incelemelerde bu iki isim de kuşkulu bulunmuştu. İddianamede olamamaları kıymetli eksilik” tabirlerini kullandı.
“İDDİANAME EKSİKTİR”
CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu da, TTK Genel Müdürlüğü’nün ve bakanlık denetçilerinin kuşkulu olarak davaya dahil edilmesi gerektiğini aktardı. Bankoğlu, “TTK üzere değerli bir kurumun güvenirliğinin tekrar sağlanması için sabıkalı Genel Müdürün de yargı önünde hesap vermesi gerekiyor. Bu ünitelerin kontrol sorumluluğu olduğu kadar, karar alma sorumluluğu da bulunmaktadır. Sorumluluğun Amasra Kuruluşu yöneticileri ile hudutlu tutulması eksiktir; siyasi sorumluların ve üst seviye bürokratların sorumluluğunun tartışılmasının engellenmesi, gerçek sorumluların yargıdan kaçırılmasıması demektir” diye konuştu.