Seçime sayılı günler kala iktidarın yarattığı borç sarmalı, Hazine üzerindeki baskıyı artırıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın iç ve dış borç ödeme projeksiyonlarına nazaran 14 Mayıs sonrasında kurulacak yeni kabineyi 2023 Mayıs-Eylül periyodunda 632 milyar TL (27.2 milyar dolar), toplamda ise 7.8 trilyon TL (209 milyar dolar) borç ödemesi bekliyor.
AKP iktidarının iktisatta yarattığı hasar, her geçen gün büyürken ülkenin borç stoku da katlanmaya devam ediyor. Hazine’nin borç stoku 4.2 trilyon TL’ye ulaşmış durumda. 3.6 trilyon TL’lik faiziyle birlikte toplam borç yükü 7.8 trilyon TL’ye (209 milyar dolara) ulaşıyor. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’nin borç stoku 243.1 milyar TL’ydi. Bu meblağ AKP devrinde tam 17 katına çıkarak 3 trilyon 968 milyar TL büyüdü.
Borcun 2 trilyon 21 milyar TL’si iç borçlardan, 2 trilyon 190 milyar TL’lik kısmı ise dış borçlardan oluşuyor. İç borç stokunun faiz yükü 2.7 trilyon TL ile anaparanın yüzde 133’ü kadar bir büyüklük oluşturuyor. Dış borçların tamamı, iç borçların da yüzde 25.5’i döviz cinsinden borçlardan meydana geliyor. Borç stokunun yüzde 64.3’ü döviz cinsinden borçlardan oluşuyor.
Hazine’nin merkezi idare iç borç ödeme projeksiyonlarına nazaran, seçim sonrasında yeni kurulacak kabineyi ağır bir borç ödemesi bekliyor. Gayelere nazaran, 2023 Mayıs-Eylül devri ortasında iç borç ana para ve faiz ödemelerinin toplamı 466 milyar TL’yi (24 milyar dolar) buluyor. Buna ek olarak dış borç için de ana para ve faiz olmak üzere mayıs-eylül devrinde toplam 3.2 milyar dolar (61.6 milyar TL) ödeme yapılacak.
YURTTAŞ DA BORÇTA
Borcun büyüklüğünü ve ödeme zorluğunu pahalandıran ekonomistler, “İç borç para basılarak halledilir lakin bu da enflasyon riski doğurur. Dış borç ise dövize gereksinimin bu kadar güç olduğu günlerde sıkıntı ödenir. Bu nedenle yeni gelen hükümet her ikisi için de yine yapılandırma yoluna gidecektir. Alacaklıların bu yapılandırmayı kabul edip etmemesi ise seçilecek hükümetin vereceği inanca bağlı” diyor.
Hazine’nin yanı sıra yurttaş da borca saplanmış durumda. CHP TBMM Grubu’nun haftalık iktisat raporuna nazaran, yurttaşların ferdî kredi ve kredi kartı borçları, 24-31 Mart haftasında 44 milyar TL daha artarak 1 trilyon 896 milyar TL’ye çıktı. Yurttaşların banka borçlarında yılbaşından bu
yana ise 322 milyar TL’lik artış yaşandı. Bankalar tarafından evvelki beş yıllık devirde icraya verildikleri halde borçları devam edenlerin sayısı ise 3 milyon 865 bin 446 kişi olarak açıklandı. Buna nazaran 2 milyon 417 bin 202 kişi bankaların, 2 milyon 31 bin 56 kişi de varlık idare şirketlerinin takibinde bulunuyor.
YABANCI FİNANSTAN ÇEKİLİYOR
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Finansal Piyasa Özet Verileri’ni açıkladı. Buna nazaran yerli yatırımcıların finansal varlıkları, bu yılın birinci çeyreğinde 2022’nin sonuna nazaran yüzde 9 artarak 15.7 trilyon lirayı geçti. Yabancı yatırımcıların (yurtdışı yerleşikler) finansal varlıkları ise bu yılın birinci çeyreğinde 39 milyar lira (yüzde 2.9) geriledi.