Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İranlı mevkidaşı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan ile bugün Ankara bir ortaya geldi. İki bakan, görüşmelerinin akabinde ortak bir basın toplantısı düzenledi.
İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan “İran İslam Cumhuriyeti’nde bayanlar çok yüksek bir özgürlük ve haklara sahipler. Bir İranlı kızın doğal vefatı ile gözünü dünyaya kapatması esasen hepimizi büyük hüzne boğdu… Batı, dünyada ve bölgemizde bayan haklarının savunucusu olduğunu sav ediyorsa neden bir Filistinli Hristiyan gazeteci Hoş Hanım’ın Siyonist rejiminin eliyle vefatına karşı çıkmadı? Neden Amerika ve Batı’nın Irak’ta, Afganistan’da, Suriye’de ve hatta Yemen’deki teşebbüsleri sayesinde ölen birçok bayan ve çocuğun hakları için bir reaksiyon göstermediler? İran İslam Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti, bölgemizde en güçlü demokrasiye sahip olan iki ülkedir” diye konuştu.
Çavuşoğlu şöyle konuştu:
“DOĞAL GAZ TEDARİKİNDE BİR KESİNTİ, BİR AZALMA OLDU. 30 MİLYAR METREKÜPTEN 6 MİLYAR METREKÜPE DÜŞTÜK”
“Bugün gerek baş başa gerek biraz evvel heyetlerimiz ile yaptığımız görüşmelerde ve Sayın Cumhurbaşkanımızın kabulünde, ikili bağlantılarımızı tüm boyutlarını değerlendirdik. İkili ticaret hacmimizde pandemi sonrasında bir artış var. Lakin 30 milyar amacının gerisindeyiz.
İran’da 200’e yakın firmamız yatırım yapıyorlar. Kimi meselelerle da karşılıyorlar. Biz, bu meselelerin aşılması konusunda da her vakit iş birliği yapıyoruz. Direkt temaslarımız da var. İran’dan doğal gaz tedarikinin artması için de çalışmalarımız vardı. Ancak geçen sene ve bu sene kış aylarında bir kesinti oldu, bir azalma oldu. 30 milyar metreküpten 6 milyar metreküp kapasiteye düştük. Sonuç itibariyle şayet teknik arıza varsa biz de katkı sağlamaya hazırız. Sayın Cumhurbaşkanımız da bu kesintilerin sonlandırılması talebini, ricasını da Sayın Reisi’ye iletmesini istedi sevgili kardeşimden.
Terörle uğraş konusunda hem Türkiye hem İran, terörden çekmiş iki ülkedir. Hasebiyle ortak gündemlerimizden bir tanesi de terörle çabaydı. PKK tehdidinin ortadan kaldırılmasıyla ilgili de Türkiye olarak gerekli önlemleri alıyoruz. Maalesef İran tarafında da PKK’nın mevcudiyeti var. Bu mevzuda İçişleri Bakanlarımız, güvenlik ünitelerimiz ve istihbaratlarımız gerekli bilgileri paylaştılar. Gerek Irak’ta gerek Suriye’de gerek İran’da gerek Türkiye’de bizim Kürtler ile teröristleri ayırt edip, teröristlerle gayret edip Kürt kardeşlerimize de sahip çıkmamız gerekiyor. Münasebetiyle Suriye bağlamında da bu mevzuları değerlendirdik.
“İRAN’A YÖNELİK YAPTIRIMLARIN HAKİKAT OLMADIĞINI VURGULUYORUZ”
İran’a yönelik yaptırımların hakikat olmadığını biz her vakit vurguluyoruz. Bu yaptırımların bir yararının da olmayacağını buradan söylemek isterim.
Afganistan konusunu, eğitim yasağı konusunu değerlendirdik. Bu mevzuda da hemfikiriz. Filistin konusunda da hemfikiriz. Münasebetiyle bölgesel hususlarda da komşu ve kardeş İran ile tıpkı fikirde olmak bizim için kıymetli. Öteki taraftan, nükleer muahede konusu uzun vakittir gündemde. Geçen sene çok yakınlaştık deniliyordu fakat bu mutabakat gerçekleşmedi bir türlü. Bu muahedenin bir an evvel müzakere edilerek imzalanmasını dilek ediyoruz. Hepimiz için değerli. Bilhassa de bölgeye büyük bir ekonomik katkısı olacak. Biz, İran’dan petrol ithal ediyorduk, bu yaptırımlar yüzünden şirketlerimiz, biliyorsunuz rafinelerimizi özelleştirdik, bu yaptırımlar sebebiyle İran’dan petrol alamıyorlar. İstisna aşikâr bir müddet için tanınmıştı. İstisna tanınması için de çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
“SURİYE’NİN HUDUT VE TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNÜ VE SİYASİ BİRLİĞİNİ GÜÇLÜ BİR HALDE DESTEKLİYORUZ”
Suriye konusunu da geniş bir halde değerlendirdik. Suriye’nin hudut bütünlüğü, toprak bütünlüğü konusunda her vakit Astana formatında da ve başka memleketler arası toplantılarda ikili seviyedeki toplantılarımızda bizim önceliğimizdir. Gerek İran gerek Türkiye olarak, Suriye’nin hudut ve toprak bütünlüğünü ve siyasi birliğini güçlü bir halde destekliyoruz. Lakin 11 yıldır devam eden bir savaş var. Çok kan aktı. Zulümler var. Sefaletler var. Çok sayıda yerinden edilmiş beşerler var. Bu doğrultuda bilhassa Astana formatı kapsamında da değerli adımlar da attık aslında. Esir takası üzere. Anayasa Komisyonu’nun kurulması, ancak sonuç odaklı adımların atılması lazım, kalıcı barış ve istikrar için. Bu doğrultuda rejimle bir angajman süreci başladı. İstihbarat seviyesinde görüşmelerden sonra Moskova’da, Rusya’nın kolaylaştırıcılığı ve konut sahipliğinde üçlü bir toplantı gerçekleştirdik. Savunma Bakanları ve istihbarat da katıldı. Önümüzdeki süreçte Dışişleri Bakanları seviyesinde bir toplantı yapılması da planlanıyor. Bu süreçte biz, bu toplantılar yapıldıktan sonra İran’ı da bilgilendirdik; hem öncesi hem sonrası. Rusya da bilgilendirdi, Türkiye olarak biz de bilgilendirdik. Zira Astana formatında üçlü bir biçimde devam ediyoruz. Bugünkü görüşmede, İran’ın bu süreçteki katkısının çok değerli olduğunu vurguladık. Şahsen Sayın Cumhurbaşkanımız vurguladı. Önümüzdeki süreçte atılacak adımlar yahut adımların sonuç getirmesi konusunda İran ile de yakın iş birliği içinde çalışacağız. Siyasi süreç, terörle çaba, Suriyelilerin istekli ve inançlı formda dönmesi ve dönen insanlara dayanak verilmesi üzere kıymetli bahisler var.
Irak ile ilgili bölgesel sahiplenme kıymetli. Bizim Irak ile ilgili, öbür ülkelerin gelip de yönlendirmesiyle adım atmamıza gerek yok. Irak ile sorun varsa bu sorun bizim problemimiz. İran ile sorun varsa bizim problemimiz. Suriye’nin sorunu da bizim problemimiz. Hasebiyle NATO’dan, oradan buradan ülkelerin gelip de ahkam keserek bizleri bir ortaya getirmeye çalışması, aslında bize hakarettir. Rastgele bir ülkeye karşı olduğumuz için. Yani bizim gidip NATO’da iki ülkeyi bir ortaya getirmeye çalışmamız ne kadar absürt ise Irak ile ilgili bir toplantıda da öteki bir ülkenin gelip burada bizleri bir ortaya getirmeye çalışması ya da ‘Getirdim’ edasında bulunması hakikat bir yaklaşım değil.”
ABDULLAHİYAN: AFGANİSTAN’DA SÜREKSİZ HÜKÜMETİN BAYANLARIN VE KIZLARIN EĞİTİMİNİ YASAKLANMASINI İSLAM DİNİNE TERS OLARAK GÖRÜYORUZ
İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan ise şunları kaydetti:
“90 dakikadan fazla bir müddettir de Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan ile ikili ve bölgesel ve milletlerarası hususlar hakkında istişarelerde bulunduk.
Bölgesel mevzularda biz her vakit Türk kardeşlerimizle istişare içerisindeyiz, hemfikiriz. Şam ile Ankara ortasındaki bağlantıların değişime uğramasından da büyük memnuniyet duyuyoruz. İran İslam Cumhuriyeti’nin geçmişten bugüne kadar bu doğrultuda gösterdiği eforla sonuca vardığını görmek bizi de mutlu etmektedir. Biz, Ankara ve Şam ortasındaki rastgele bir gelişmenin bölgemizin, bu ülkelerin ve bizim ülkemizin faydasına olduğunu düşünüyoruz. İran İslam Cumhuriyeti olarak da bu iki ülkeyle olan yakın bağlantısını göz önünde bulundurarak bizler de bir an evvel bu gayeye ulaşmak için elimizden geleni yapacağız.
Ukrayna’daki gelişmeler hakkında da istişarelerde bulunduk. İran İslam Cumhuriyeti’nin Ukrayna savaşı ile ilgili tavrı en üst seviyede beyan edilmiştir. Biz, her vakit savaşa karşıyız ve tahlilin siyasi yoldan aranmasından yanayız. Kimi Batılı ülkelerin Ukrayna savaşı üzerinden İran İslam Cumhuriyeti’nin mahkum etmek gayretlerini da reddediyoruz.
Afganistan’daki süreksiz hükümetin bayanların ve kızların eğitimini engellemesi ve yasaklanmasını katiyen İslam dinine karşı ve karşıt olarak görüyoruz. Bunu her vakit vurguluyoruz ki Afganistan’da bir kapsayıcı hükümetin oluşması gereklidir. Bu lakin Afganistan’ın durumunun düzelmesi için bir yardım olacaktır.”
ÇAVUŞOĞLU: RUSYA VE ABD BU HUSUSTA KELAM VERDİ. İKİ ÜLKE DE KELAMINDA DURMADI
İki bakan, açıklamalarının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Çavuşoğlu, Suriye’deki operasyonlar ve sürece ait soru karşısında şu açıklamayı yaptı:
“Bazı ülkelerin de dayanağıyla daima güçlenmeye çalışıyorlar. Suriye’yi bölmek amacındalar. Yani bir terör devleti kurmak niyetindeler. Bizim sonumuzun çabucak ötesinde bir terör koridoru oluşturmak istediler. Doğu’dan Akdeniz’e ulaşacak bir koridor. Biz gerek DEAŞ’a karşı, evvel DEAŞ bu koridoru oluşturmak istedi, daha sonra PKK/YPG. Hem DEAŞ hem PKK’ya yönelik operasyonlarımızda bu planlarını öldürdük. Ancak bu birtakım bölgeleri bizim teröristlerden temizlememize ve Suriyelilerin de buralara dönüşlerini desteklememize karşın Tel Rifat, Münbiç, yani Fırat’ın batısındaki iki bölgede ve Fırat’ın doğusunda, Suriye’nin kuzeydoğusunda PKK/YPG mevcudiyeti artarak devam ediyor. Biz, bunları maksat alıyoruz. Onlar bize saldırıyorlar, Suriyeli sivillere saldırıyorlar. Azınlık halklarına yönelik baskılar var. Çocukları zorla silahlandırıyorlar. Irak’ta da tıpkı şeyi yapıyorlar. Yalnızca Sincar’da değil, Süleymaniye bölgesi, yani Irak’ın da kuzeyinde Kürt Bölgesel İdaresi hudutları içerisinde de önemli bir PKK mevcudiyeti de var. Bu, İran’a yönelik de bir tehdittir, bize yönelik de bir tehdittir. Suriye’ye dönecek olursak; teröristlere karşı müdahalede bulunuyoruz. Fakat bu teröristlerin buralardan temizlenmesi gerekiyor. Rusya kelam verdi, ABD kelam verdi. Kendileri ile 2019’da mutabakata vardık. İki ülke de kelamında durmadı. Hala bu teröristler sonumuzun ötesinde Türkiye’ye de saldırıyorlar. İstanbul’daki terör saldırısını hatırlıyorsunuz. Gaziantep’te bir okulumuza yönelik bir hücum oldu, üç sivil vatandaşımız şehit oldu. Sonuçta teröre karşı daima birlikte gayret etmemiz lazım. Suriye rejimi ile gerçekleştirdiğimiz görüşmelerde de terörle çaba, Suriye’nin hudut ve toprak bütünlüğü, göçmenler, mültecilerin durumu, geri dönmesi ve olağan ki siyasi süreç. Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararı çerçevesinde kalıcı bir barış ve istikrar için siyasi sürecin işletilmesi gerekiyor.”
“İSVEÇ SAVCILIĞININ ‘SORUŞTURMAYA GEREK YOK’ KARARI ABSÜRTTÜR”
Çavuşoğlu, İsveç’in başşehri Stockholm’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik protestoya ait İsveç Savcısı’nın soruşturma kararına ait soruyu, “Savcılığın ‘Soruşturmaya gerek yoktur’ kararı son derece absürttür. Hepimiz hukukun üstünlüğünün ne demek olduğunu biliyoruz. Bu aksiyon bir sefer kimler tarafından yapılıyor? Teröristler. Terör propagandasıyla birlikte yapılıyor. İsveç’in Ahitname’ye baktığımızda bunlarla gayret kelamı var mı? Var. İkincisi; tabir özgürlüğünden bahsediyorlar. Bu taarruz, bu provokasyon ırkçı bir akın mı? Evet. Irkçılık içeriyor mu? Evet. Pekala ırkçılık İsveç’te cürüm mu, değil mi; onun karşılığını versinler. Nefret cürmü içeriyor mu? Evet içeriyor. Nefret hatası işlemek İsveç’te özgür mi, değil mi; bunun karşılığını versinler. ‘İsveç’te söz özgürlüğü var, hasebiyle bu kabahat değildir’ diye kimse bizi kandırmaya çalışmasın. Kimse bize bunu söylemesin. Bu, ırkçı ve nefret cürmü içeren bir aksiyondur. Münasebetiyle kozmik kıymetlere de karşıdır. Milletlerarası hukuka nazaran de cürümdür. İsveç bu söz oyunlarıyla bizi oyaladığını düşünüyorsa bunda aldandığını, kendisini aldattığını söylemek isterim. Ya teröristlerin döşediği mayınlara kurban olacaklar ya da hepimizin güvenliğini düşünerek imzaladığımız Ahitname’yi uygulayarak ileriye hakikat yürüyeceğiz. Burada da tercih İsveç’in” diyerek yanıtladı.
ABDULLAHİYAN: İRAN İSLAM CUMHURİYETİ’NDE BAYANLAR ÇOK YÜKSEK BİR ÖZGÜRLÜK VE HAKLARA SAHİPLER
İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan, 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin İran’ın başşehri Tahran’da ahlak polisi tarafından “başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesi” ile gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesini takiben başlayan protestolar ve İran’da bayan haklarına ait soruyu şöyle yanıtladı:
“İran İslam Cumhuriyeti’nde bayanlar çok yüksek bir özgürlük ve haklara sahipler. Bir İranlı kızın doğal vefatı ile gözünü dünyaya kapatması esasen hepimizi büyük ıstıraba boğdu. Ancak gerçek şu ki yabancı güçlerin müdahalesiyle ve toplumsal medya ile Batılı basının da takviyesi ve eforlarıyla esasen güvenlik ve özel gayeler ile İran İslam Cumhuriyeti aleyhinde bir komplo ve teşebbüste bulunuldu. Batı, dünyada ve bölgemizde bayan haklarının savunucusu olduğunu argüman ediyorsa neden bir Filistinli Hristiyan gazeteci Sevecen Hanım’ın Siyonist rejiminin eliyle vefatına karşı çıkmadı? Neden Amerika ve Batı’nın Irak’ta, Afganistan’da, Suriye’de ve hatta Yemen’deki teşebbüsleri sayesinde ölen birçok bayan ve çocuğun hakları için bir reaksiyon göstermediler? İran İslam Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti, bölgemizde en güçlü demokrasiye sahip olan iki ülkedir.”