Mert İnan – İsveç’te Kuran-ı Kerim yakma skandalına reaksiyonlar devam ederken, Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Münasebetler Bölümü’nde Prof. Dr. Hasan Ünal, İsveç’e ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ile karşılık verilebileceğini gündeme taşıdı.
Milliyet’in sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Ünal, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ağır tahrik içeren bu türlü bir harekete karşı Türkiye’deki dinlerin temsilcileriyle Külliye’de ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ismi altında bir tertip düzenleyebilir. Bu yemeğe Türkiye’deki, Rum, Ermeni, Süryani ve bilhassa de Yahudi cemaatinin başkanları davet edilerek, inançlara hürmet, kardeşlik ve barış bildirileri verilebilir” dedi.
Ünal, İsveç’e verilecek reaksiyona ait teklifini “Tepkimiz bu ülkenin NATO’ya girmesi sıkıntısında olmalıdır. Uygar halde mutabakat metninin yerine getirilmesini, aksi halde İsveç’in NATO’ya üyeliğini veto edeceğimiz açıkça deklare edilmeli” halinde tabir etti. Prof. Dr. Ünal’ın mevzuya ait sorulara karşılıkları şöyle:
İsveç’teki provokatif aksiyonun gerisinde aslında Rus istihbarat ünitelerinin olduğu, Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya girişini veto etmesi için bu türlü bir komplo kurulduğu argümanları için neler söylersiniz?
Eğer komplo teorileri ihraç edilebilir eserler olsa, Türkiye bu alanda çok büyük cari fazla verirdi. Bu türlü bir komployu ortaya atanlara sormak gerek; Rus istihbarat üniteleri, ABD, İsveç ve batılı istihbarat ünitelerini aşarak mı bu aksiyonu organize etti? Yani tüm batı istihbaratı uyudu o denli mi! Bu tezler rasyonel değil. Kaldı ki Rus istihbarat ünitelerinin tüm batılı istihbarat ünitelerini atlayarak böylesi bir tertip yapması mümkün olamaz. Buna misal telaffuzları ABD seçimlerinde de duymuştuk. Rusların ABD seçimlerine müdahale ettiğini öne sürenler, Biden kazanınca, zıddı telaffuzlar geliştirmeye başlamışlardı.
Türkiye’nin sert reaksiyon vereceği bilinen böylesi bir aksiyon neden gerçekleştirilmiş olabilir?
İsveç’te meydana gelen tahripkâr aksiyonun iki yanı var. Yeni kurulan İsveç hükümeti vazifeye başladıktan kısa mühlet sonra Türkiye’nin talepleri için, ‘yükümlülükleri yerine getireceğiz’ açıklamasında bulunmuştu. Lakin İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Türkiye’yi ziyaretinden sonra ülkesine dönünce zıddı telaffuzları gündeme getirdi. Kristersson, ‘tüm yükümlülükleri yerine getiremeyiz, yargı sistemimiz buna müsaade vermez’ biçiminde açıklamalarda bulundu. Bunun iki nedeni olabilir. Birincisi, İsveç hükümeti ve kamuoyunun, Türkiye’nin NATO üyeliğini onaylamayacağına kanaat getirmiş olmasıdır.
İkinci ihtimal ise İsveç derin devletinin, Türkiye aksisi olumsuz görüşleri empoze etmesidir. Kur’an yakma hareketlerinin öbür Avrupa ülkelerinde de devam etmesi mümkünlüğünü göz önünde bulundurmak zorundayız. Bu provokatif hareketlere karşı devlet aklıyla stratejiler geliştirmek birincil gaye olmalıdır.
İsveç’teki tahripkâr harekete karşı Türkiye’nin yol haritası yahut atacağı adımlar neler olmalıdır?
Ağır tahrik içeren aksiyona karşı Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’deki dinlerin temsilcileriyle Külliye’de ‘Barış ve Uygarlık’ yemeği ismi altında bir tertip düzenleyebilir. Bu yemeğe Türkiye’deki, Rum, Ermeni, Süryani ve bilhassa de Yahudi cemaatinin liderleri davet edilerek, inançlara hürmet, kardeşlik ve barış bildirileri verilebilir. Sayın Erdoğan, bu türlü bir tertipte ‘barış ve medeniyet projesi’ vurgusunu öne çıkartarak barışın, birlikte yaşamanın, kutsal kitaplara hürmetin değerini söz edebilir. Birebir formda dini temsilcilerden de misal açıklamalar yapılır. Böylece tüm batıya karşılık verilmiş olur. Türkiye bu türlü bir teşebbüsle hem öngörülebilir olmaktan uzaklaşır hem de Kuran-ı Kerim’in yakılması aksiyonunun gerisindeki şayet istihbarat örgütleri varsa, bu örgütler çuvallamış olurlar. İsveç’te karşı vereceğimiz yansımız ise bu ülkenin NATO’ya üyelik konusunda olmalıdır. Uygar halde mutabakat metninin yerine getirilmesini, aksi halde İsveç’in NATO’ya üyeliğini veto edeceğimiz açıkça deklare edebiliriz. İsveç’e verilecek bu ileti tıpkı vakitte öbür NATO üyelerine de gözdağı olacaktır. PKK/PYD’ye dayanak veren yahut Türkiye’yi rahatsız eden askeri yığınak teşebbüsünde bulunacak ülkelere karşı NATO kartımızı kullanacağımız göstermiş oluruz. NATO üyeliğine veto hakkımız teknik olarak kullanılması gereken, Kuran yakılması aksiyonundan farklı ele alınması gereken bir kozdur.
İsveç’teki hareketin aslında Türkiye’yi NATO’dan uzaklaştırmak isteyen güçlerin planı olduğu argümanını ortaya atan kısımlar de var?
Türkiye’yi NATO’dan atamazlar. Üye bir ülkenin NATO’dan çıkartılmasına ait karar bulunmuyor. Türkiye’nin NATO’dan dışlanması konusuna gelince, zati birçok üye ülke Türkiye aleyhine belirli mevzularda açıkça hal alıyor. NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip, çok kutuplu dünyada birden fazla bölgede güç yansıtma kabiliyeti olan Türkiye’yi direkt karşısına alacak güçler ne elde edecektir? Türkiye’nin NATO’dan dışlanması inandırıcı olmayan telaffuzlar olsa da bilhassa ABD, ülkemize yönelik tehditkâr tavrını sürdürüyor. İsveç ile yaşanan problemleri Kuran yakma aksiyonu yahut tabir özgürlüğü çerçevesinden çıkartarak stratejik hareket etmemiz çok kıymetli. Kuran-ı Kerim’in yakılması üzere provokatif bir aksiyona, barış, medeniyet yemeği projesiyle karşılık verilmesi kesinlikle gözden geçirilmeli. Türkiye’deki manevî önderlerin bilhassa de Yahudi cemaatinin temsilcilerinin batı dünyasında lobi yapmaları da kıymetli bir atak olur.”
‘Türkiye’ye yönelik daha fazla yapacakları girişimler olamaz’
*İsveç’in NATO üyeliğinin veto edilmesi durumunda Türkiye’nin batı ile ilgisinde mümkün riskler nelerdir? Bilhassa ABD tarafından, Türkiye’ye yönelik ambargo yahut ekonomik yaptırımlar gündeme gelebilir mi?
ABD ve birtakım ülkeler, Türkiye’ye karşı ellerinden geldiği nispette manipülasyona girişiyorlar. Lakin Türkiye’nin üzerine daha fazla gelinmesi, ekonomik yaptırım yahut ambargo üzere yaptırımlar ipleri koparır. Sorunun iki uçlu keskin bıçak olduğu unutulmamalı. Türkiye’nin ekonomik açıdan batıdan yardım talebi yahut takviye görmesi üzere bir durum yok. Batı dünyası esasen PKK/PYD kartını daima oynamaya yelteniyor.
Dolayısıyla Türkiye’ye yönelik daha fazla yapacakları teşebbüsler olamaz. Ulusal çıkarlarımız neyi gerektiriyorsa onu yapacağız. Türkiye’nin Rusya ile istikrarlı bir siyaset izlemesi, batı ile müttefiklik hukukuna dayalı stratejik bağlantılarını sürdürmesi gerekiyor. İsveç mutabakat metnine sadık kalıp gereğini yaparsa, Türkiye neden NATO üyeliği konusunda veto etsin ki? Türkiye’nin hedefi NATO’nun genişlemesini bloke etmek olmadığına nazaran veto kartı, çok makul ve Kuran yakılması hareketinden bağımsız olarak, PKK/PYD sıkıntısı üzerinden ele alınmalı.