Türkiye’de konut bölümünde yüksek enflasyonun yarattığı problemler büyüyor. Bir yılda yüzde 174 artan konut fiyatları nedeniyle gereksinimi olan yurttaş konut alma umudunu kaybederken piyasa gayrimenkul yatırımcısı ve yabancıya kaldı. Konut satışları düşerken yabancıya satış yüzde 15 arttı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün aralık ayı ve yıllık satış istatistiklerini, Merkez Bankası ise kasım ayı konut fiyat artışlarını açıkladı. TÜİK’e nazaran Aralık 2022’de konut satışı geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 8.2 azalarak 207 bin 963 adet olurken yıllık düşüş ise yüzde 0.4 olarak gerçekleşerek 1 milyon 485 bin 622 adet oldu. Yabancılara yapılan konut satışları 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 15.2 artarak 67 bin 490 oldu.
Merkez Bankası datalarına nazaran ise Kasım 2022’de fiyat artışı aylık yüzde 3.8, yıllık ise yüzde 174.3 oldu. En yüksek artış yüzde 214 ile Antalya olurken onu yüzde 192 ile Adana ve Mersin izledi. İstanbul’da yıllık artış ise yüzde 186.3 oldu.
Uluslararası emlak şirketi Knight Frank’in geçen hafta açıkladığı listede ise Türkiye, yüzde 189 ile dünyada konut fiyatlarının en fazla arttığı ülke olmuştu.
Konut fiyatlarındaki bu yüksek artışa rağmen dolar kurunun sırf yüzde 38 artması Türkiye’de mesken almayı yabancılar için cazip hale getirdi.
SINIRLAMA GELMELİ
Ekonomistler ve konut değerleme uzmanları yabancıya satışların konut fiyatlarının artmasında değerli bir hisseye sahip olduğunu belirtiyor. EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, yabancıya satış oranlarının önemli bir sorun olduğunu belirtirken 400 bin dolar sonunun 1 milyon dolara çıkarılması gerektiğini vurguluyor.
Yazıcı, “Fiyatları ederinden fazla şişiriyor. 5.5 milyar dolar getirisi var ülkeye ancak götürüleri daha fazla. Satış fiyatıyla birlikte o bölgedeki kiraları da çok fazla artırıyor. Bir konut krizine sürüklüyor ülkeyi. Bu alana bir sınırlama gelmeli” diyor.
DÜNYADA YASAKLANIYOR
Kanada’da konut fiyatları yüzde 20 civarında artınca hükümet harekete geçti ve iki yıl boyunca yabancıya konut satışına yasak getirdi. İngiltere hükümeti de geçtiğimiz aylarda emsal bir yasak için çalışmaya başlamıştı. Türkiye’de iktidarın rastgele bir adımı bulunmazken CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, iktidara gelince fiyatlar stabilize olan kadar yabancıya satışları durduracağını açıkladı.
“YABANCI TESİRİ ÇOK BÜYÜK”
Yabancıya satışın göründüğünden daha büyük bir sorun olduğunu belirten ekonomist Prof. Dr. Cem Başlevent yapışkan enflasyon örneği veriyor ve şunları söylüyor:
“Yan binadaki konut yabancıya 10 milyon TL’ye satıldıysa sizin binanızdaki satıcı o fiyatı unutmaz ve kendi dairesini de o fiyatın altına satmaz. Satıcılar bunu tehdit olarak kullanıyor. Gayrimenkul giderek bir yatırım aracına da döndü. Yatırım yapılacak daha yeterli bir alan olmadığı için konut alınıyor. Bu da talebi daha da artırıyor” İstanbul Emlak Brokerları Kulübü Lideri Ulvi Özcan ise “Konut muhtaçlığı hala devam etmesine karşın hem satın alma gücündeki düşüş hem de kredi musluklarının kapalı olması satış adetlerini düşürmeye devam ediyor. Yapılan âlâ şeylere karşın kapsamlı/bütünsel bir konut siyasetimizin olmaması, döviz ve enflasyondaki güvensizlik satış adetlerini düşürse de sayıları düşürmüyor “ dedi.