AYLİN RANA AYDİN – Nar ekşisi izlenimi veren nar aromalı sos, nar sosu, narlı sos, nar ekşili sos, nar aromalı şurup ve nar ekşili şurup üzere eserlerin yurt içinde satışına yasak yolda. Dün, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Türk Besin Kodeksi Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe nazaran, nar ekşisine, nar, nar suyu, nar suyu konsantresi ve su dışında öbür bir besin bileşeni eklenemeyecek. Bu kapsamda yurt içinde piyasaya arzına müsaade verilmeyen eserler, 30 Haziran 2024’ten sonra piyasada bulundurulamayacak. Bu sosların bilhassa çiğ köfte satıcılarında ağır olarak kullanıldığı belirtilirken, yasaklanması sonucu taklit ve tağşişin ortaya çıkabileceği tasası var.
Fersan CEO’su Gürhan İnanç, kelam konusu kararla ilgili besin dernekleri olarak da bir görüşme talep edeceklerini açıkladı. Narlı sosların istek gören bir eser olduğuna değinen İnanç, “Bu eseri yasaklamak yerine bu eserin yüzde 100 nar ekşisi olmadığına dair tüketicileri bilgilendirmeye yönelik bir karar alınabilirdi” dedi.
‘Tağşiş artabilir’
Narlı sosların içerisinde glikoz bulunduğunu da hatırlatan İtimat, şöyle devam etti: “Tüketiciler yüzde 100 nar ekşisiyle, narlı sosu karıştırabiliyor. Lakin bu eseri yasaklamak yerine tüketicilerin etiketleri fark edebileceği bir çalışma yapılabilir. Biz yasak sonucunda taklit ve tağşiş eserlerin artmasından da kaygı duyuyoruz. Nar ekşisi yüzde 100 nardan yapılıyor, kestirimi olarak 13 kilo nardan neredeyse 1 kilo nar ekşisi elde ediliyor. Narlı soslarda ise eser içeriğine nazaran çok az ölçüde nar ekşisi yer alıyor. Bu eserler daha düzgün kontrol ve denetim altına da alınabilir.”
Birçok yerde kullanılıyor
Gıda Mühendisleri Derneği Genel Lideri Abdussamed Uzunluğu, içeriğinde nar bulunmayan pek çok eserin nar ekşili sos formunda gösterilip satıldığını ve kararla birlikte bunun önüne geçileceğini lisana getirdi. Piyasadaki eserlerin bir anda kesilmesinin mümkün olmadığını söyleyen Uzunluğu, “Dolayısıyla bir hazırlık süreci tanınmış durumda. Bilhassa çiğ köfte satıcıları, restoran ve toplu yemek hizmeti veren alanlarda çok fazla kullanımı kelam konusu” dedi.
Çoğu ambalajda nar fotoğraflarının olduğu bunun da tüketiciyi yanılttığını söz eden Uzunluğu, şöyle devam etti: “Bu eserlerin içeriğinde ağır glikoz şurubu var. Bu narlı sosların yanı sıra pek çok eserde de bu yapılıyor. Bilhassa tüketicilerin de bu üzere durumlarda etiket okuma alışkanlığı olması lazım. Besin okuryazarlığı konusunda da bir şuur seviyesi oluşması gerekiyor. Kararın uygulanmasından sonra da ağır bir kontrol yapılması gerekiyor.”
Nar ekşisi, narlı sosların kullanımının yaygın olduğu bir alan da çiğ köfte… İstanbul’da faaliyet gösteren bir çiğ köfteci yetkilisi, açıklanan kararla ilgili yakın periyotta bir çalışma yapmayı planladıklarını belirtti. Yetkili, “Bunun için daha doğal, mesken imali eserler kullanmaya çalışacağız. Biz de herkes üzere ister istemez bu hazır eserleri kullanıyorduk. Ben de işyerimde bu hususta çok hassasım ve bu türlü durumlara ihtimam gösteriyorum. Kelam konusu durumla ilgili bir araştırma da yapacağım. Bu türlü bir karar keşke daha evvel alınsaydı ve biz de bilgi sahibi olsaydık” sözlerini kullandı.
Yönetmelik hazırlanmıştı
İki yıl evvel de Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Türk Besin Kodeksi Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı hazırlanmıştı. Taslağın Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla nar ekşisine, nar, nar suyu, nar suyu konsantresi dışında besin bileşeni eklenemeyecek ve nar ekşisi olmadığı halde nar ekşisi izlenimi veren eserler de nar aromalı sos, nar sosu, narlı sos, nar ekşili sos gibisi isimlerle üretilemeyecekti.
Fiyat farkı bulunuyor
Tüketicilerin bilhassa etiket üzerindeki ayrımı fark edemediği için birçok vakit yüzde 100 nar ekşisi yerine, narlı sos satın alabiliyor. Bu iki eser ortasında vakit zaman yarı yarıya bir fiyat farkı da kelam konusu. İncelediğimiz market fiyatlarına nazaran 250 ml’lik nar ekşili sosların fiyatları 40-50 lira ortasında değişiklik gösterirken, yüzde 100 nar ekşisi etiketiyle yer alan 250 ml’lik nar ekşilerinin fiyatları ise 50 liradan başlayıp 100 liraya kadar çıkıyor. Bunların yanı sıra kimi zincir marketlerde 470 ml’lik nar ekşili sosların fiyatının 13 lira seviyesinde olduğunu da gözlemledik.