Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hasan Şimşek, devlet okullarının, “dindarlaştırılmış gençlik yetiştirme” ve “özel kesimin güçlendirilmesi” siyasetleri sonucu büyük hasar aldığına dikkat çekerek “Bu yoldan dönüşün emaresini görmüyorum. Bu hükümet devam ederse bu uygulamalar da devam edecek: En tehlikeli olan kız çocuklarının okumasına karşı olan bir kümenin, okullara bu kadar rahat girip çıkabilmesi” dedi. Prof. Şimşek, istenmesi halinde devlet okullarına verilen hasarın, 4-5 yılda giderilebileceğini söyledi.
“Devlet Okulları Neden Maksatta?” başlıklı bir kitap da yazan Prof. Dr. Şimşek’le, okulların yıllar içinde nasıl hasara uğratıldığını konuştuk.
– Devlet okulları büyük hasar aldı diyorsunuz. Ne vakit başladı bu süreç?
İlk operasyon gençliği dindarlaştırma. Devlet okulları bu maksat için seçilmiş bir alan olarak görülüyor ve bu metot oldukça yürekli bir halde uygulanıyor. Devlet okullarının bir kısmı imam hatip okulu yapıldı. Oburlarının de öğretim programlarında dindarlaştırma tarafında daima değişiklikler yapılıyor. Okullarda mescit açılması 4. sınıftan itibaren mecburî din dersi konulması, tarikat ve cemaatlerin kız çocuklarının eğitimine karşı tavırları bilinmesine karşın bu cins insanların okullara yapılan protokollerle rahatça girip çıkmaları, devlet okulu müdürlerinin yaptığı birtakım operasyonlar, örneğin müzik dersinde ‘Batı müziği öğretmeyeceksiniz, ilahi öğretin’ biçiminde dayatmalar vb. onlarca uygulama var.
İkincisi de yeni liberal siyasetler doğrultusunda eğitimde özel okulların hissesinin artılması siyaseti.
Bu iki ana eğitim siyasetini AKP iktidarının birinci yıllarında görmüyoruz. 2012-2013 öğretim yılından itibaren, bilhassa 4+4+4 sistemiyle muhafazakârlaştırma operasyonuna sürat verildi. Bir iki yıl sonra da özel dalın güçlendirilmesi projesi devreye sokuldu.
Hasan Şimşek
– Eğitimde en çok hasar nerede?
Yasalarımızda mecburî eğitim 12 yıl lakin fiilen 8 yıl. Daha da vahim olan 8 yılda da birtakım kırılmalar ortaya çıktı. Örneğin, 4’üncü sınıfın sonunda bilhassa kız çocuklarının bir kısmı mecburî eğitimin dışına çıkmaya başladı. 280 bin çocuk hiç okula kayıt yaptırmamış, 230 bin çocuk da okuldan ayrılmış. Bu da 500 bine yakın çocuk demek. İlköğretim çağındaki çocukların yüzde 10’u sistem dışında. Kaba bir tabir olacak fakat bu çocukları çöpe attınız. Bunların evlenip çocuk sahibi olduklarını düşünürseniz önümüzdeki 10-15-20 yılda 1.5-2 milyonluk bir kitleyi yoksulluğa, açlığa mahkûm etmiş durumdasınız.
Milli Eğitim Bakanlığı ‘Okul öncesinde okullaşma oranı yüzde 100’ diye açıklama yapıyor. Bu sayılar gerçek değil. Bu oran olsa olsa yüzde 30-40-50 civarındadır. Bunun da büyük kısmı velilerin çocuklarını kendi ceplerinden özel okullara göndererek ortaya çıkan okullaşma.
AÇIK LİSE FACİASI
Başka bir facia daha söyleyeyim: Açık liseler. 1.5 milyon civarında bir öğrenci gidiyor açık liselere. Bu çocuklar fiilen eğitim görmüyor. Niçin yaptılar? Çocuklar Kuran kurslarına gitsin diye, endüstriye çalışmaya gitsin diye. Bu çocuklar imtihana girerek lise mezunu olacak fakat gerçekte lise eğitimi almıyorlar. Burada da fevkalade bir hasar var. Özcesi hangi eğitim kademesine baksanız hasar var.
– Özel okullara gelen son artırımlardan sonra orta sınıf aileler ne yapacak?
Pahalanan özel okul fiyatları sonucunda veliler çocuklarını kaliteli özel okullardan alacak, niteliksiz, ucuz öğretmen çalıştıran apartman özel okullarına yönelecek. Talep ağırlaştıkça bunların sayısı da artacaktır. Tahminen çok güzel olan özel okullar, daha az kaliteli ikinci üçüncü okul kompartımanları açacak. Makûs özel okul kesimine mahkûm olmakla, hem insanların paraları karşılığında niteliksiz eğitim almalarına yol açmış hem de gelecekte insan sermayenizi niteliksiz hale getirmiş olursunuz. Birileri de bu açmazdan para kazanır. Beşerler, ‘Dini eğitim mi, niteliksiz de olsa özel okul mu?’ ikilemine geldiğinde tercihini ideolojik olarak yapar, kalitesiz de olsa laik okulu seçer.
DEVLET OKULU TÜM HALKINDIR
– Veliler neden devlet okullarından uzaklaşmaya başladı?
Devlet okulundan kaçan veli kitlesinin büyük kesiti laik çağdaş toplum kısımlarından gelen veliler. Çocuklarını bu türlü yönetilen devlet okullarına göndermek istemiyorlar, hasebiyle gücü yettiği oranda özel okullara yöneliyor. “Ya imam hatibe ya da özel okula” zorlaması var ve bu geniş kitleler açısından bir açmaz. Halbuki devlet okulu halkın okuludur, eğitimin fiyatsız olarak sunulduğu kamusal yerdir. Bu okullar sırf aşikâr bir toplumsal kesite hizmet edemez. Aslında Türkiye’nin genel profili bu kadar muhafazakâr değil. İmam hatipleri evvel parlattılar, imam hatiplere olan ilgi artık azalmaya başladı. İmam-hatip okullarında 7-8 kişilik sınıflara ders veren öğretmenler var. Gerçekte muhazakâr beşerler da çocuklarını tek türleşmiş okullara göndermek istemiyor. Onlar da çocuklarının, çağdaş, yeterli eğitim almasını, yeterli bir meslek sahibi olmasını istiyorlar. İmam-hatiplere olan ilginin azalmasının temel nedeni de bu.
5 YILDA HASAR GİDERİLİR
– Devlet okulları nasıl ayağa kalkar?
Siyasetin acil konusu bu olmak zorunda. Devlet okulu hasarlıdır, ayağa kaldırılması birinci derecede önceliklidir. Öncelikle çok berbat durumda olan devlet okullarından başlamalıyız. Bu okulların altyapı sıkıntılarının giderilmesi gerekli. Devlet okulunda uygulanan müfredattaki dindarlaşma temelli bakış ortadan kaldırılmalı, çağdaş, laik, üniversal bir eğitim sisteminin temelleri atılmalı. Bu teşebbüsün gerisinde sağlam bir ideoloji olmalı. Bu ideoloji Türkiye’yi dünyaya entegre edebilecek kaliteli bir eğitime odaklanmalı. Eğitim ulusal savunmadan daha kıymetlidir. Devlet okulunun hasarını onarmak için en az 5 yıllık ağır bir yatırım yapılması lazım. Bu hasar giderilir, eğitim ve devlet okulu 4-5 yıla kendini toparlar. İnsanlarımız devlet okuluna tekrar inanç duymaya başlar.
– Devlet okullarının yakın gelecekteki durumunu nasıl görüyorsunuz?
Bu hükümet devam ettiği sürece bu yoldan dönüşün emaresini görmüyorum. En tehlikeli olanı da kız çocuklarının okumasına karşı olan bir kümenin, okullara bu kadar rahat girip çıkabilmesi. Açık olarak laiklik zıddı olduğunu, kız çocuklarının okula gönderilmesinin günah olduğunu söyleyen beşerler türedi. Bu tıp yapıları okullara sokarsanız bunlardan ziyan görecek olan bizim gençliğimiz.