Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) İzmir Şubesi tarafından düzenlenen “6-20 Şubat Maraş ve Antakya Sarsıntıları Bize Ne Diyor?” bahisli çevrimiçi eğitime katıldı.
Prof. Dr. Sözbilir, Kahramanmaraş‘ın Pazarcık ve Elbistan ile Hatay‘ın Defne ilçesi merkez üslü yaşanan zelzelelerin çok segmentli kırılmaya örnek olduğunu belirtti.
“SON 100 YILDA SEÇKİN SARSINTILARDAN BİRİ”
Sözbilir, 6 Şubat’ta 7.7 büyüklüğündeki Pazarcık ile 9 saat sonra 7.6 büyüklüğündeki Elbistan merkezli ve 20 Şubat’ta Defne
“Birinci sarsıntıda Pazarcık, Amanos, Erkenek ve Narlı segmenti birbirini tetikleyecek biçimde çok kısa müddette kırılarak 7.7 büyüklüğündeki zelzelesi oluşturdu. Bundan 9 saat sonra da Sürgü Fayı bir transfer niteliğinde çalışarak oradaki gerilimi yan taraftaki faylara iletti ve Doğanşehir ve Çardak fayı birlikte kırılarak 7.6 büyüklüğündeki sarsıntısı meydana getirdi. Bilhassa birinci zelzelede önemli manada yıkım olmuştu ancak ikinci sarsıntıda, birinci sarsıntıda yıkılmayan binalar da yıkıldı. 20 Şubat’ta ana zelzeleler sınıfında bedellendirilen üçüncüsü Defne’de 6.4 büyüklüğünde bir zelzele daha oldu. Bu cins büyük ölçekli, çok segmentli kırılma dediğimiz sistem dünyada birkaç yerde gözlenmiş lakin bu ölçekte son 100 yılda nadir sarsıntılardan biri olarak kayıtlara geçmiş oldu. Bölgede, bu sistemin içerisinde şimdi kırılmamış çok sayıda fay kesimi da var.”
“YAPI KONTROLÜ YETERSİZLİĞİ ÇOK DEĞERLİ BİR PARAMETRE”
Prof. Dr. Sözbilir, sarsıntıdan sonra çeşitli üniversitelerden farklı kollardaki bilim insanlarının çalışmaları sonucu ortaya konan görüşlerin çabucak hemen ortak olduğunu aktardı.
Diri fay üzerinde yapılaşma, taban sıvılaşması ve yapı kontrolü yetersizliğinin can ve mal kaybını arttıran nedenler olarak dikkat çektiğini söz eden Sözbilir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yapı kontrolü yetersizliği çok değerli bir parametre olarak karşımıza çıktı. Jeolojik yer etütlerindeki kontrol yetersizliği, yapının yapılma sırasındaki ve bittikten sonraki kontrol yetersizliği günümüzde en çok konuşulan mevzulardan bir tanesi oldu. Bana nazaran Türkiye’de yapı kontrolü önemli manada çökmüş durumda. Kesinlikle bunun düzeltilmesi gerekiyor diye düşünüyorum.”