Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2011 yılında yaptığı araştırmaya nazaran Türkiye’deki ömür alanlarının yüzde 66.9’u “Erişilebilir” değil. Bu şu demek: engelli bir yurttaş özgürce, kendi başına sokağa çıkmakta zorluk yaşıyor. Bu hususta farkındalık yaratmak gayesiyle British Council Türkiye tarafından 2-4 Şubat tarihlerinde Yapı Kredi bomontiada’da herkese açık, fiyatsız ve “erişilebilir” olarak Unlimited Forum- Herkes İçin Sanat şenliği düzenleniyor. Forum, yeni performanslardan memleketler arası konuşmacıların yer aldığı panellere, atölye çalışmalarına, stantlara ve yayınlara geniş bir içeriğe sahip olacak (https://www.britishcouncil.org.tr/programmes/arts/unlimited-forum). Şenliği sanat erişilebilirliği danışmanı, sanatçı Eser Epözdemir ve ORTADA Derneği kurucusu Serkan Bozkurt’la konuştuk.
– Kapsayıcı sanat nedir?
Eser Epözdemir: Ziyaretçi profili üzerinden örneklersek tekerlekli sandalye kullanıcısı, kör, sağır, ileri yaşlarda, bilişsel farklılığa sahip bir birey ya da pusetli bir anne, müzeye varma, müzeyi gezme tecrübelerini bağımsız gerçekleştirebiliyor olmalı.
“YETERLİ DEĞİL”
– Ömür alanlarının yüzde 69.9’unun erişilebilir olmaması ne demek?
E.E: Milyonlarca insanın haklarına erişememesi, ömür alanlarının yüzde 69.9’unda direkt hayata iştirakin, temel hakların karşılanmıyor olması demek… 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı engelliler hakkında kanununda 7 sene içerisinde tüm kamu alanlarının erişilebilir hale getirilmesi geçiyordu. Öngörülen müddetten bugüne, müddet tekraren uzatıldı. Valiliklerde erişilebilirlik izleme ve denetleme kurulları kuruldu, oraya şikâyette bulunarak şikâyetlerin sonucu, kontrol ve devamında ceza kesilmesine dair bir sistem düşünülmüş, lakin bu da geçerli ve kâfi olmayan bir süreç.
– Bu söyleşiyi okuyan biri en kolayından neler yapabilir?
E.E: Kişiselden kurumsala özel hayatlarında, eğitim hayatlarında, iş hayatlarında evvel soru sorabilirler: Bulunduğum yerlerde kapsayıcı istihdam var mı, hayat alanımda, okulumda, şirketimde erişilebilirlik sağlanıyor mu? Engelli bireyleri oldukları üzere kabul edip kahramanlaştırma ya da çok merhametten acımaya uzanan his hallerinden uzaklaşabilirler… Toplumsal medyada alternatif metin kullanabilirler.
– Sizin geçmişiniz yaptığınız işi nasıl etkiledi? Şenliğe nasıl katkı sağlıyorsunuz?
E.E: Şenlikte “Yaratıcı Erişilebilir İçerik Üreticisi” başlığıyla yer alıyorum. Serebral Palsiye sahip bir kardeşle büyüyen bir birey olarak profesyonel alanım gereği sanat içeriklerinin nasıl deneyimlenebileceğine dair hayli mesai harcadım.
“İLK KEZ SEYİRCİYLE BULUŞACAK”
– Unlimited Forum’a özel bir performans kurguluyorsunuz. Bundan biraz bahseder misiniz?
Serkan Bozkurt: Unlimited Forum bizim için çok bedelli ve burası için hazırladığımız “Acil!”, disiplinler ortası tecrübeleri bir ortaya getiren bir performans tiyatrosu olacak. Grubumuzda farklı engellilik kümelerinden dansçı, müzisyen, oyuncu ve sanatçı adaylarımız var. Onların yeteneklerini ve söylemek istediklerini, bilhassa engelli bireylerin de bağlardaki toplumsal dışlanma tecrübeleri ve toplumdaki önyargılarını lisana getiren bir performans kurguladık. Performans, Unlimited Forum için özel olarak tasarlandı ve birinci kez seyirci ile buluşacak.