Trakya Üniversitesi (TÜ) Tıp Fakültesi Hastanesi Halk Sıhhati Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, bilhassa son devirde Türkiye’de de uyuz olaylarında artışın yaşandığını söyledi. Yorulmaz, “Türkiye’nin çeşitli yerlerinde vazife yapan meslektaşlarımızla haberleşiyoruz. Aldığımız bilgiler, Türkiye’nin her yerinde uyuz hadiselerinde bir artış görüldüğü biçiminde. Edirne’de de benzeri biçimde bir artış var. Buna salgın diyebilmek çok kolay değil. Zira buna salgın diyebilmek için kesin sayıları bilmemize muhtaçlık var. Bu sayıları bilmiyoruz. Bu nedenle salgın sözünü kullanamıyorum lakin bir artış olduğu kesin” dedi.
‘EVE KAPANMA DA OLAY ARTIŞINDA TESİRLİ OLDU’
Artışın temel nedenlerinden bir adedinin Kovid-19 pandemisinde insanların birlikte konutlara kapanması olduğunu lisana getiren Yorulmaz, “Uyuz hiç bitmedi, fakat son 3 yılda bir artış oldu. Bu artışın temel nedenlerinden bir tanesi, Kovid-19 pandemisi nedeniyle insanları kapalı ortamlarda yaşamaya bir manada zarurî halde tutmamız oldu. Kapalı ortamlarda kalan beşerler çarçabuk etkeni bir aile ferdinden bir diğerine bulaştırabildiler. O nedenle tekrar açılımla birlikte beşerler dış ortama çıktıklarında daha geniş kümelere yayma kelam konusu oldu. O nedenle bir artış oldu. Yoksa yok olup da yine ortaya çıkmış değil. Dünyada da emsal eğilimler var, yalnızca Türkiye’de değil. Hasebiyle durumu bir genel artış olarak kıymetlendirmek, tedbirlerimizi almak gerekecek” diye konuştu.
’15 DAKİKALIK TEMASTA BULAŞABİLİYOR’
Daha evvelce hastalığı geçirmiş ve hastalığa tekrar yakalanmış şahısların de fark etmeden hastalığı bulaştırabileceğini kaydeden Prof. Dr. Yorulmaz, “Yayılmanın muhtemel nedenlerinden bir tanesi de uyuz böceğinin birinci kere bedene girmesi durumunda daha evvel hastalanmamış şahıslarda 4 haftaya kadar uzayabilen bir klinik belirtilerin çıkması süreci var. Lakin bu 4 haftalık süreç içerisinde bulaştırmaya bu kişi devam edebiliyor. Bu periyotta o insanın bulaştırıcı olduğunu bilmediğimiz için onlarla teması sürdürebiliyoruz. O kişi de bilmediği için bu durumunu, rastgele bir tedbir almadan bulaştırabiliyor. Hasta bireyle en az 15 dakikalık bir temas gerekiyor, çocukların oyunları, dans etme, güreş üzere yakın temas gerektiren mevzularda en az 15 dakika temas kelam mevzusuysa tekrar bulaşma mümkün” sözlerini kullandı.
‘TEDAVİ EDİLMEZSE KENDİ BAŞINA İYİLEŞEMEZ’
Prof. Dr. Yorulmaz, “Bu artış okulların açılmasıyla birlikte bir kesim daha sürat kazandı üzere görünüyor. Zira uyuz denilen hastalık, çok bulaşıcı bir hastalık. Şayet tedavi edilmezse kendi başına güzelleşmeyen bir hastalık. Tedavinin yalnızca hasta kişinin değil, o hasta şahısla teması olan aile bireylerinin tamamının uygulaması gereken bir hastalıktan kelam ediyorum. 5-6 kişilik aile kümesini tedavi etmek çok daha kolay olabilir. Lakin bunun okulda, yurtta, huzurevinde olduğunu düşünün. Böylesi kalabalık kümelerde, kümenin tamamının tedavi edilmesi çok kolay bir olay değil. O nedenle bulaş kimi vakit hayli yaygın hale gelebiliyor” dedi.
‘HASTALIKTAN ÇARÇABUK KURTULMAK MÜMKÜN’
Hastalığın tedavisinde 2 çeşit ilacın kullanıldığını da tabir eden Prof. Dr. Yorulmaz, “Bir tanesi hazır, eczanelerden aldığımız ilaçlar. İkincisi de majistral dediğimiz eczacının, tabip reçetesi ile hazırladığı ilaçlar. Gerçekte tesirleri bakımından her ikisi de çok tesirli. Fakat kimi vakit ilaca direnç de kazanabiliyor uyuz böceği. O nedenle eczanelerde yapılan ilaçlar bunun için değerli bir tahlil yolu sağlayabiliyor. Çarçabuk hastalıktan kurtulmak mümkün. Elbette hastanın giysilerinin en az 60 derecede yıkanması ve kızgın ütüyle ütülenmesi, tedavinin ayrılmaz modüllerinden bir tanesi. Zira uyuz böcekleri, o eşyalarımıza bulaşıyor. Biz ya da bir diğeri giydiğimizde tekrar alabiliyoruz. Uyuz böceklerinin, 1-2 ay bedende yaşayabilmelerine karşı insan bedeni dışında yaşama bahtı yok. En geç 72 saatte bu tıp giysilerin üzerinde bulunan uyuz böcekleri resen ölüyorlar. Yıkanamayacak durumda olan eşyalarımız var ise bunları bir poşetin içerisine koyup, kapatıp 72 saat beklettikten sonra üzerinde uyuz böceklerinin tümüyle ortadan kalmış olduğunu biliyoruz” diye konuştu.
‘HER GÜN UYUZ İLE İLGİLİ 5-6 REÇETE GELİYOR’
Edirne’de 47 yıllık eczacılık yapan Şükrü Ciravoğlu da, bilhassa son 1-2 ayda çok fazla uyuz hadisesiyle kendilerine ilaç için gelenler olduğunu belirtti. Ciravoğlu, “Geçen yıl bayağı azalmış olmasına karşın 1,5-2 aydır Edirne’de çok fazla sayıda uyuz hadisesi olduğunu kestirim ediyoruz. Zira bununla ilgili çok reçeteye rastlıyoruz. Her gün ortalama en az 5-6 reçete uyuz ile ilgili bize geliyor. Burada kişinin dışında aile tedavisi de gerektiren bir şey. Kullanılan eşyadan çabuk bulaşabilen bir parazit. Örneğin; bir meskende çocuk okuldan getirdi ve diğer bir halde bir şahısta oluştuysa, bütün ailenin tedavi görmesi gerekiyor parazitten kurtulmak için” diye konuştu.