İnsanlar yüzyıllardır, gökyüzündeki dolunayın gizemli değişikliklere neden olduğundan şüpheleniyorlar. Yeni yapılan bir araştırmayla Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki psikiyatristler, dolunay sırasında intihar nedeniyle ölümlerin arttığını bilhassa 55 yaşının üstündeki insanların intihara daha meyilli olduklarını açıkladılar.
Indiana Üniversitesi Psikiyatri Profesörü Alexander Niculescu, “Dolunay periyodunda intiharların arttığı hipotezini tahlil etmek ve yüksek riskli hastaların bu vakitlerde daha yakından takip edilmesi gerekip gerekmediğini belirlemek istedik” dedi. Grup bulgularını Discover Mental Health’te yayınladı.
EYLÜL AYINDA İNTİHAR OLAYLARI ARTIYOR
Niculescu ve takımı, 2012-2016 yılları ortasında meydana gelen intiharlarla ilgili Indiana’daki Marion County isimli tabip ofisinden alınan dataları inceledi. Dolunay haftasında intihar nedeniyle ölümlerin önemli ölçüde arttığını, 55 yaşın üzerindeki kişilerde daha da yüksek bir artış gösterdiğini buldular.
Ayrıca günün saatine ve intiharların gerçekleştiği aylara da baktılar ve öğlenden sonra 3 ile 4 ortası ve Eylül ayını intiharların en ağır olduğu zamanlar olarak buldular.
Niculescu, “Klinik açıdan ve halk sıhhati açısından bakıldığında, bu çalışmada birtakım kıymetli bildiriler bulduk” dedi. “Yüksek riskli hastalar muhtemelen dolunay haftasında, öğlenden sonraları ve tahminen de Eylül ayında daha yakından takip edilmelidir.”
Niculescu ve takımı daha evvel öbür ruh sıhhati durumları (anksiyete, depresyon ve travma sonrası gerilim bozukluğu) ve ağrı için kan biyobelirteç testleri geliştirmişti. Daha evvel kimi insanlardan isimli tabip tarafından alınan kan örneklerini kullanan grup, hangi biyobelirteçlerin mevcut olduğunu görebildi.
Niculescu, “Önceki çalışmalarda belirlediğimiz intihar eğilimi için en kıymetli kan biyobelirteçlerinin bir listesini test ettik” dedi. “Bu periyotların dışına kıyasla dolunay, günün en ağır saati ve yılın en ağır ayı sırasında intihar nedeniyle vefatı öngören intiharın biyobelirteçleri, bedenin ‘sirkadiyen saat’ olarak isimlendirilen kendi iç saatini düzenleyen genler üzere görünüyor. Biyobelirteçleri kullanarak, alkol kullanım bozukluğu veya depresyonu olan şahısların de bu dönemlerde daha yüksek risk altında olabileceğini bulduk” dedi.
DOLUNAY IŞIĞI İNTİHARI TETİKLEYEBİLİR
Niculescu, dolunaydan gelen ışığın artmasının o periyotta intiharların da artmasına neden olabileceğini söyledi.
Ortam ışığı, bedenimizin ne vakit uyuduğumuzu ve ne vakit uyanık olduğumuzu düzenlemek için takip ettiği 24 saatlik doğal döngü olan bedenin sirkadiyen ritminde değerli bir rol oynar.
Ay ışığı, daha karanlık olması gereken bir vakitte insanları etkiliyor olabilir.
Niculescu, “Ortam ışığının ve beden saatlerinin intihar üzerindeki tesirinin, insanların nasıl uyuduğu ve ışığa maruz kaldıkları ile birlikte daha yakından incelenmesi gerekiyor. Işıktaki değişiklikler, öbür risk faktörleriyle birlikte savunmasız insanları etkileyebilir.” dedi.
BU SAATLERE DİKKAT!
İntiharların en ağır olduğu başka iki periyoda gelince, Niculescu, intiharların 15:00-16:00 saatleri ortasında tepe yapmasının, gün boyunca meydana gelen gerilim faktörlerinin yanı sıra o saatlerde ışığın azalmasıyla sirkadiyen saat genlerinin ve kortizolun daha da düşmesinin neden olabileceğini söyledi.
Eylül ayında, yılın bu periyodunda gün ışığının azalması nedeniyle birçok kişi gerilime neden olabilecek yaz sonu tatillerinin yanı sıra mevsimsel duygudurum bozukluğu tesirlerini yaşıyor.
Niculescu, “Çalışmamız, dolunay, sonbahar mevsimi ve öğlenden sonranın, bilhassa depresyon yahut alkol kullanım bozukluğu çeken şahıslarda intihar riskinin arttığı süreksiz devirler olduğunu gösteriyor.” dedi.
Niculescu gelecekte, geceleri ekranlara maruz kalmanın insanlarda, bilhassa de gençlerde intihar eğilimini artırmaya katkıda bulunup bulunmadığını araştırmayı planlıyor.
Niculescu, “Bazı insanların ellerinde her gece dolunay vardır… Katiyen daha fazla çalışmamız gereken bir alan.” dedi.