SERAY ŞAHİNLER- Farklı disiplinlerden beslenen işleriyle tanıdığımız Hayal İncedoğan’ın Almanya’daki birinci kapsamlı ferdî standı “Yalnızlık Çağı Vol.I”, Anna Laudel Düsseldorf’ta açıldı. Tuval fotoğraflarından sesli görüntülere, neon yerleştirmelerden cam ve ayna işlere kadar uzanan seçki, çağın tanıklığına odaklanarak içinden geçtiğimiz ‘dönüşümleri’ yansıtıyor. Bunu Barok müzik, ideoloji, edebiyat, estetik ve sanat tarihinden referanslarla yapıyor. Hepimiz bir ‘Yalnızlık Çağı’ndayız tahminen de… Yapmamız gereken evvel kendimizi sonra dünyayı ‘dinlemek’…
*“Yalnızlık Çağı Vol.I” nasıl bir kelamla yola çıktı?
Önce, kelamın büyüsüne inanan biri olarak sözlerle başlıyorum çalışmaya. Yazıyla aram daima çok düzgündü hatta kendimi tabir etmekle ilgili bana kapılar aralayan birinci mecra yazıydı. Stant ismiyle birlikte bu projedeki en kıymetli kelamlı referans ise Theodoros Angelopoulos’un “Sonsuzluk ve Bir Gün” isimli sinemasındaki bir monolog. İkinci referans ise afiş görseli olarak kullandığımız “Recordis” isimli tuval fotoğrafında yer alan 19.YY’a ilişkin antika bir vazo. Ve bununla birlikte insan, cam ve yeryüzü ortasında çok enteresan bir paydaşlık olduğunu keşfettim. Biri kelamlı oburu ise görsel bir referans. Daha sonra da birkaç klasik müzik bestesi geliyor. Çok sesli ve multidisipliner düşünmekle ilgili doğal bu süreç… Kesimleri birleştirmek kaldı sonra geriye ve kesimlerden bir bütün oluştu. Ürettikçe çoğalan bir bütün ve bu nedenle zamansal bir işaretle ‘Volume I’ olarak isimlendirdim. İkinci stant sanırım çok daha fazla modüllü olacak.
“Yalnızlık Çağı Vol.I” 10 Mart’a kadar ziyarete açık olacak.
*Dünyanın içinden geçtiği siyasal, ekonomik, sosyolojik problemlerin beşerdeki yansımalarını irdeliyorsunuz. Yapıtlarınıza nasıl yansıdı bu dönüşümler?
Çok temel bir insanlık hissiyatından ve merkezinde insanı mevzu alan bir durumdan bahsederken elbette insanın içinde bulunduğu coğrafyadan hasebiyle siyasetten, iktisattan, sosyolojiden bahsetmeden edemezsiniz. Biz etrafımızdaki her şeyden bir kesim taşıyoruz içimizde, istesek de istemesek de bir bütünün kesimiyiz. Lakin vakitle ve pek de organik olmayan yollarla ayrışıyoruz, bağlarımızı koparıyoruz birbirimizden. Bu süreç, toplumsal bir varlık olarak tanım edilen insan için son derece yaralayıcı ve sarsıcı. Ve tam da buradan kaynaklanan bir yara ve acıyla baş etmeye çalışırken yola çıktım bu projeyi üretmeye. Bugüne kadar biriktirdiğim, notlar aldığım, paylaşmak ve dahası haykırmak istediğim çok fazla his ve niyet yer alıyor bu stantta.
*İşlerinizde edebiyat, müzik ve sinema referansları da var. Bu kavramlar nasıl yansıyor sanatınıza?
Ben kendimi multidisipliner bir sanatçı olarak tanım ediyorum ve sözün tam manasıyla da bu metotla çalışıyorum. Okuduğum, gördüğüm, duyduğum pek çok şey yalnızca ona mesai ayırdığım belirli bir vakit dilimine ilişkin kalmıyor, zihnimde ve kalbimde yer ediyor. Hasebiyle bir şey söylemeye kalktığım vakit (Bunu bir kitabın başında yer alan bir referans cümle üzere düşünebilirsiniz) projeyi daha evvel o duyguya eşlik etmiş olabileceğine inandığım bir öbür sanatçı yahut yapıtla yola çıkarak oluşturmak bana bir cins hürmet duruşu yahut bir çeşit duygudaşlık üzere geliyor. Öylesine yalnız hissettiğimiz şu yeryüzünde, vakitten ve yerden azade, bu hâlin derin bir bağ ile şekillendiğini düşünüyorum ve kıymetli buluyorum.
*Serginin tanıtım bülteninde “Bulunduğumuz yüzyıla ilişkin farklı bir çağ tasviri” önerdiğinizi görüyoruz. Yaşadığımız meselelerin birçoğu aslında dünyadaki herkesin de ortak kaygısı. Hepimiz bir “Yalnızlık Çağı” yaşıyoruz galiba, ne dersiniz?
Yalnızlığı ömrün diğer noktalarından, farklı formlarda ele alabilir, tanım edebilirsiniz; mental, duygusal ya da fizikî açıdan. Her ne formda olursa olsun her biri başlı başına yaralayıcıdır. Ben kendimden yola çıkarak hissettiğim bir his hâlinin tezahürünün aslında bir noktada etrafımda pek çok insan tarafından birlikte ve emsal formda yaşandığını gördüm. Kalabalıkların içinde yalnız olduğunuzu, anlaşılmadığınızı, görülmediğinizi, duyulmadığınızı fark ettiğiniz o ıssız anlar… Dünyadaki herkes size karşı ve sizin karşınızdadır güya ve siz o kalabalıklara karşı teksinizdir. Bu hâlin incitici olduğu kadar, karşısında duracak hamaseti gösterebildiğinizde bir o kadar kuvvetli olduğunu düşünüyorum.
Dolayısıyla hayatın rastgele bir yerinde, hele yakın geçmişte deneyimlediğimiz pandemiyle, herkes tarafından deneyim edildiğini sanıyorum. Her birimizin kendi başına yaşadığı bu hissin ‘tek başınalığı’ bir yana, yüzyıl başından bu yana geçirdiğimiz olaylarla ve birebir vakitte ‘ortak bir insanlık hissiyatı’ olduğunu düşünüyorum. Savaşlar, göçler, ekonomik ve ekolojik krizler, etik ve moral pahaların çöküşüyle birlikte yaşadığımız tüm bu aksiliklerin bedeli ve bir nevi kolektif bir tezahürüydü sanırım yalnızlık… Bu nedenle sergiyi dünyanın bir öbür yerinde göstersek de sanıyorum bir noktada neden bahsettiğim anlaşılacaktır.