Spor Toto Üstün Lig’de Beşiktaş’ın yükselişi devam ediyor. Siyah-beyazlılar, ligde üst üste 5. maçından da galip ayrıldı. Dün akşam Vodafone Park’ta Alanyaspor’u konuk eden Beşiktaş rakibini Cenk Tosun (2) ve Dele Alli’nn golleriyle 3-0 mağlup ederek tepe savını sürdürdü.
Beşiktaş-Alanyaspor müsabakasındaki tartışmalı durumları eski hakemler kıymetlendirdi. beINSports’ta ekranlara gelen Trio programında Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım tartışmalı anları mercek altına aldı.
İşte Beşiktaş-Alanyaspor müsabakasındaki tartılmalı durumlar ve eski hakemlerin değerlendirmeleri;
5. dakikada Fatih Aksoy’un Jackson Muleka’ya müdahalesinde kart gerekir mi?
Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim.
Deniz Çoban: Durumun başında yardımcı hakem erken davranıp bayrağı çekiyor. Hakem de o bayrağı görünce o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslında aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor olmasına karşın hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. Sonraki basma, hakemlerin büsbütün ilgi ve görüş alanının dışında gerçekleşiyor. Elbette net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın… Bu basmanın cezalandırılması lazım. Birinci durumda formadan çekildiğini görünce bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart kaçmış fakat bağlantıda de sorun olduğunu düşünüyorum.
Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, birinci konumda bir faul var lakin oyuncunun süratle kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi grup için daha gerçek olurmuş. Birinci durumda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, ‘Yakalamışken bir hoş basayım’ diyor. Faul olsa bile şayet buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başında bir bağlantı eksikliği olmuş üzere görünüyor.
18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı kararı yanlışsız mu?
Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların deneyimi… Topu kurtardıktan sonra bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Yani tabiri yerindeyse hiç frene basmıyor. Gelip Cenk’i olabildiğince dikkatsiz biçimde düşürüyor. Burada penaltıdan diğer bir şey konuşulmaz aslında.
Lale Orta: Penaltı kararının hakikat olduğunu düşünüyorum ben de. Hiçbir biçimde atladığınız vakit topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğu için bir karttan kelam edemeyiz. Top esasen açılıyor. O nedenle de burada penaltı kararı gerçek.
Bülent Yıldırım: Runar Runarsson’un vücut lisanı de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan sonra yere bir oturuşuna bakalım. ‘Penaltıyı yaptım’ dedi. Biz şuna bakacağız ki daima de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içerisinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk’in topu denetim etmesi, temas beklemesi… Bunlar bizim bahsimiz değil. Zira burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir formda çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar zamanlamasını kıymetlendirmek isterim. Önündeki oyuncudan tesadüf yapıtı kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Çok açık bir ihlal olduğu için yakalıyor. Diğer vakit yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya… Oradan çıktığı anda gördü, göremeyebilirdi. Çok daha evvelden sola yanlışsız depar atıp hakikat açıya gelmesi gerekirdi.
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı?
Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor fakat bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor fakat son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız yahut bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O nedenle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm.
Deniz Çoban: Hakikat, ne vakit duraksayamaz? Takviye ayağını koyduktan sonra duraksayamaz. Dayanak ayağını koyduktan sonra duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birçok bahiste tedbir alıyor. Herkesin tedbir almasını beklediği asıl mevzu ise şu; çizgiye basanlar da ceza alanı içinde sayılıyor, yayın içinde olanlar ve yayın çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içerisinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun haricinde hepsi ihlal ediyor. Olağan kurallarda pek fazla kullanılmayan bir kural olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki gruptan oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının sonucuna bakılmadan tekrarı gerekiyor. Olağan kaidelerde oyun kurallarına nazaran bu penaltının tekrarı gerekir lakin gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece yalnızca bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst seviye maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kural olarak kalmış durumda. Bence IFAB’ın buna tahlil bulması lazım. Artık Yaşar Kemal Uğurlu, kurala nazaran bu penaltıyı tekrar ettirse yanılgı yaptı der miyiz? Kurala nazaran yanılgı yaptı diyemeyiz lakin futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz.
Bülent Yıldırım: Zira futbolda penaltı atışı, gol için yapılan bir ceza vuruşudur. İsmi üzerinde penaltı… Bunun maksadı, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. Münasebeti odur. Hasebiyle golle sonuçlandığı vakit ufak tefek ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, şayet gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk’te ihlal yok fakat girenlerden ötürü da tekrar bu penaltının tekrar edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban’a da katılıyorum. Bu kuralı biraz daha geliştirmek lazım. İki yıldır penaltılarda bu kural dışılık devam ediyor üzere görünüyor.
Lale Orta: Atanla tutanın yaptığı ihlallere yahut erken girip engelleyen olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun dışındakileri etkisiz bir kural ihlali olarak pahalandırıyor.
Bülent Yıldırım: Ceza alanı içinde bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk.
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
21. dakikada Leroy Fer’in Vincent Aboubakar’a bir müdahalesi var mı, devam kararı hakikat mu?
Deniz Çoban: Görüntüden izlediğimde ben buna ‘müdahalesi var’ diyorum. Topu almak için uzanıyor fakat Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, taraf değiştiriyor ve asıl uzattığı ayak, Aboubakar’ı düşürüyor. Buna imajdan faul derim. Ancak hakem yanılır mı? Bu durumda yanılır zira top, istikamet değiştirdiği için oyuncu, topa atılım yaptı ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem fakat görüntüden baktığım vakit bu, bir faul.
Lale Orta: Ben de bir faul olduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Direkt rakibinin ayağına yanlışsız atılımı oluyor fakat hakemin yanılması mümkün. Zira iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin arttan seçememesi olağan. Biz, buradan baktığımız vakit bunun bir faul olması gerektiğini söyleyebiliriz.
Bülent Yıldırım: Şu açıda hakem de Leroy Fer’in topuğuyla topu kestiğini düşündü lakin Leroy, evvel Aboubakar’ı düşürmüştü. Evet, yanılmak çok muhtemel… Güç bir konum lakin DVD faulü olduğu da kesinlikle.
26. dakikada Welinton’un Ivan Cavaleiro’ya faulünde karta gerek var mı? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç ortasındaki ikili gayrette de bir faul beklentisi var.
Lale Orta: Burada hakem, faulü gördü ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Ancak beklenen avantaj, aslında şayet ikinci durumda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma bahtı yakalamış olacaklardı. Birinci konumdaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. Sonrasında da bir faul var fakat asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O nedenle de bariz bir gol talihinden kelam edemeyiz. İkinci duruma faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum.
Deniz Çoban: Birinci durumun akabinde hakem, bir vücut lisanı kullanmıyor. Tahminen de durumun sonucunu merak ettiğinden bir vücut lisanı kullanmıyor. Birinci durumu avantaja bırakıyor, ikinci durumda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci konuma dönüyor. Buraya kadar hakikat yaptığını düşünelim ancak birinci konum da sarı kartla cezalandırılması gereken bir durum. Lakin hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düştüğü yanılgıya burada da düştüğünü düşünüyorum. Birinci duruma koşullanıyor ve ‘Orada bir faul tespit ettim’ diyor.
Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz alandan gelmediği için niye koşullandığını biraz daha açalım. Hakem, bu türlü bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa birinci sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi?
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
Welinton-Ahmed Hassan çabasında karar hakikat muydu?
Deniz Çoban: Olabilir. ‘Hocam, faul’ yardımı gelmiş olabilir yardımcı hakemden. ‘Faul, sarı’, ‘Faulü çalacaktım fakat sarıya gerek yoktu’ üzere olaylar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu kesinlikle. Hakem oraya koşullandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da tahminen ‘faul’ diye bildirim geldi. O an dağıldı, birinci konumda olduğu üzere… İkinci konumda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp birinci konuma döndü. Lakin ikinci konumda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekildiği için suratı ve hızı kesiliyor. Şayet kesilmemiş olsa… Bariz gol talihinin kriterlerinden bir tanesi, konumun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şöyle bir kusur yapılıyor; konum kaleye ne kadar yakınsa o kadar bariz gol talihi yahut ne kadar uzaksa değil üzere düşünmemek lazım. Uzaklık bazen avantaj olur. Bu oyuncunun burada suratı kesilmese bu topu şimdi ceza alanı köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bu nedenle duraksamadığını düşünelim ben ceza alanı çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top denetim mümkünlüğü yüksek ve topu buralarda denetim ettikten sonra da tekrar hala gol atacak açısı var oyuncunun. Yani hakem, birinci duruma koşullandığı için burayı hiç değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en yanlışsız olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden hür vuruş kullanacaktı. İki; burada, asgarî sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir biçimde rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun suratı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza alanına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek öteki bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha gerçek olurdu. Fakat hakem bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona kusurlarla dolu bir konum. Sonuçta ben, kırmızı kartı daha yanlışsız bulurdum. Sarı karta da kabul derdim fakat hiç sarı kart çıkmamasını ve birinci duruma dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum.
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
Bülent Yıldırım: Bir; birinci konuma faul veriyorsanız Welinton’un kesinlikle kart görmesi gerekiyor. İki; top denetim mümkünlüğü sence yüksek, ben de Lale Hocam üzere bariz gol bahtından daha çok umut vadeden bir durum olduğunu düşünüyorum lakin ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan birinci duruma dönüp daha geriden bir faul vermek ve hiç kart göstermemek herhalde en optimal uzak karar olmuş üzere görünüyor.
28. dakikada Efecan Karaca’nın penaltı beklediği konumda devam kararı hakikat mu?
Deniz Çoban: Bu türlü penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Nasıl olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir lakin bu türlü penaltıyı kimse kabul etmez.
Lale Orta: Efecan, çok yetenekli bir futbolcu lakin kendisini çok kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir yarar elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının çok daha parlayacağını düşünüyorum. O nedenle burada hiçbir penaltı yok.
Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna inanç kaybolduğu vakit ister istemez o bilinçaltına girmese de hakem, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye ekstra bir farkındalık yaratıyor. Bu kez da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Çok severim, çok kıymetli bir futbolcu. Bu türlü düşmesi bile çok komik yani.
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
32. dakikada bu sefer yardımcı hakem devam ederken hakem, Jackson Muleka’nın durumuna bir elle oynama çaldı. Umut vadeden bir atağı kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı?
Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor zati futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış gördü, yanlış kıymetlendirdi ancak biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz.
Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu’nun elle oynama ile ilgili bir nitekim enteresan… Birkaç yıldır takip ediyorum. Bütün maçlarında çok bariz elle oynamalar kaçıyor, bazen de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. Enteresan.
Deniz Çoban: ‘Yanlış değerlendirmiş’ dedi Lale Hocam. Evet, kesin. Hani kaleye çok yakın alan olsaydı derim ki ‘Ele temas gördü, çabucak ardından de gol atmasın diye durdurdu’ fakat o uzaklıkta gerisinden gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama talihi da yok. En fazla koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu’nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika sonra da Candeias’a Cenk’e faul yaptı diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk gerideydi.
33. dakikada Leroy Fer’in Cenk Tosun’a faulünde kart gerekir mi?
Deniz Çoban: Denetimsiz bir faulden kelam edemiyorum. Ne olabilir? Umut vadeden atak olabilir. Geçtiği anda bir oyuncu ile teğe bir kalacak. Umut vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, teğe bir kaldı.
Bülent Yıldırım: Top, Cenk’in önünde. Leroy Fer’in topa uzanma talihi var mı burada?
Lale Orta: Yok, hiç yok.
36. dakikada Vincent Aboubakar’ın iptal edilen golünde verilen ofsayt kararı yanlışsız mu?
Lale Orta: Ofsayt kararı yanlışsız. VAR’dan iptal edildi. Yardımcı hakem de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi lakin vücudu öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. Sonrasında çekmeliydi bayrağını.
Deniz Çoban: Lale Hocamın ‘yanılabilir’ sözüne katılıyorum ki çok da kolay değildir bunu tespit etmek lakin gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Yardımcı ne kadar yanılabilir? Bu durumu gören bir gözlemci diyor ki; ‘Göz bunu seçemez’ ve tam not veriyor. Bir oburu da diyor ki, ‘Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım’ ve eksi not veriyor. Bu hakem, haftaya maça gidiyor; tıpkı yanılgıyı yapan öbür hakem, gidemiyor. Birebir şey penaltılar için de geçerli. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. ‘Görebilirdi’ diye yazıyor gözlemcisi. Bir diğer hakem, göreceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. ‘Göremezdi’ yazıyor gözlemcisi. O hakem, maça gidiyor.
Bülent Yıldırım: Hayatında hiç bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu usul atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati hissiyle neyi görüp göremeyeceğini kıymetlendirecek?
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)
69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu konumu evvel penaltı kararı gerçek mudur değil midir halinde hakemlik tekniği olarka ele alacağız. Daha sonra da Görüntü Hakem müdahalesi manasında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Tartışmaya kıymet bir durum olduğunu düşünüyoruz.
Lale Orta: VAR’ın müdahale etmesi; anca bariz, açık bir yanılgı olduğu vakit kelam konusu olur. Alanda verilen açık, bariz formda kusurluysa VAR müdahalesi olur. Bu durumda VAR müdahalesinin yanlışsız olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar ‘yanlış bir penaltı’ da desek bir temas var. O nedenle de hakem, alanda kararını vermiş. Bu türlü temaslı bir faul var halinde değerlendiriliyorsa o vakit aslında hakemin yorumu burada kıymetli olması gerekiyor. O kararın alanda verilmesi gerekiyor. VAR’ın müdahalesinin mutlaka olmaması gerekiyordu. Ortalarında nasıl bir konuşma geçti, ne oldu? Farklı şey konuşulabilir ancak olağan olarak sene başından beri yapılan uygulamalara ve milletlerarası standartlara da baktığımız vakit bu tıp yoruma dayalı, yani net bir formda çekmesi görülmüyorsa yahut ayağıyla bir atağı gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor.
Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, ‘Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz hem de VAR karışmaz diyorsunuz?’ diyebilirler. İkisi, birbirinden farklı şeyler. Hollandalı ünlü hakem Danny, bir orta eğitime geliyordu Türkiye’ye. ‘Bazen durumu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu hakem bu penaltıyı nasıl verdi diye VAR masasını yumruklarsınız ancak müdahale edemezsiniz’ diyordu. İşte bu konum, o konum.
Bülent Yıldırım: Bence esasen penaltı değil. VAR mantığı manasında bu usul sübjektif alanlarda hakem yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Görüntü Hakem, misyonunun bir tık üstüne çıkarak riskli bir ihtarda bulundu. Bunun sistem için ıstırabı şu; her benzemeyen penaltıda VAR niçin müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Görüntü Hakem’in müdahale hudutları dışında olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş.
(Görüntü beINSports’tan alınmıştır)