Türkiye’nin esaslı şirketlerinden Tekfen’in kurucuları ortasında bulunan ve arkadaşı Hayrettin Karaca ile 1992 yılında TEMA’yı kuran Ali Nihat Gökyiğit 97 yaşında ömrünü yitirdi.
Ali Nihat Gökyiğit KİMDİR?
Nihat Gökyiğit, 23 Şubat 1925’te Artvin’de dünyaya geldi. Ailesi, Artvin’in Gögitoğulları ismiyle anılan esaslı sülalelerinden birine mensuptu. Babası Ahmet Hamdi Beyefendi, kardeşiyle birlikte babasından devraldığı manifatura dükkânını işleten küçük bir tüccardı. Dükkânda satılan mallar İstanbul’dan, Nihat Gökyiğit’in “zorluklar içinde yetişmiş muazzam bir girişimci” olarak tanımladığı dedesinden geliyordu.
Nihat Gökyiğit, 15 yaşına kadar çocukluk yıllarının geçtiği Artvin’i “geniş arsalı, yeşillikler içindeki konutların bahçelerinde çiçekler ortasında kelebeklerin uçtuğu, geceleri çocukların ateşböceklerini kovaladığı bir masal kenti” olarak tanımlıyor.
İlkokulu ve ortaokulu bitiren Nihat Gökyiğit’in, artık çocukluğunun kenti Artvin’den ayrılması gerekiyordu. Zira o periyot Artvin’de iki ilkokul ve bir ortaokul dışında diğer bir okul bulunmuyordu. Babası, yabancı lisan öğrenebilmesi için onu, yakın kentlerdeki liseler yerine, İstanbul’a Robert Kolej’e göndermeye karar verdi.
“Robert Kolej’de geçirdiğim 6 yıllık eğitim sürecinde özgüven geliştirmeye, sorumluluk almaya ve toplumsal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılmaya verilen ehemmiyeti daima hissediyordum. Talebenin kolejdeki kulüp, birlik ve derneklere katılarak bu faaliyetlerde yer alması teşvik ediliyordu.
Bu kümelerin her biri için bir öğretim vazifelisi kendini fazla belirli etmeden yardımcı, yol gösterici olurdu. Bu derslerin birkaçına katılmak derslerin ihmaline yol açar mıydı? Hayır!”
Okul içinde pek çok toplumsal ve kültürel aktiviteye katılan Nihat Gökyiğit, tahminen iki amcasının da mühendis olması nedeniyle, okula girdiği birinci günden itibaren mühendis olmayı aklına koymuştu. İnşaat mühendisi olmayı isteyen Nihat Gökyiğit, Feyyaz Berker’le birlikte daha birinci sınıftan itibaren bu alana yöneldi.
Nihat Gökyiğit de Robert Kolej’den mezun olduktan sonra, Feyyaz Berker üzere yükseköğrenimini Amerika’da Michigan Üniversitesi’nde yapmaya karar verdi.
Uzun bir gemi seyahatinden sonra vardığı New York’ta Nihat Gökyiğit’i birinci etkileyen şeyler, gecenin içinde gözlerini kamaştıran aydınlık ve mühendislik olağanüstüsü dev binalardı.
Nihat Gökyiğit buradaki eğitimi burslu almıyordu. Bu yüzden öğrencilik hayatı boyunca pek çok işte çalıştı. Amerika’ya ayak bastığı günden beri iki şey Nihat Gökyiğit’in dikkatini çekmişti:
“Organizasyon ve alet! En verimli üretimi yapmanın ne demek olduğunu her yerde görüyorsun. Çok etkilendim bundan.”
Nihat Gökyiğit 1948’de Michigan Üniversitesi’ni bitirdikten sonra, tıpkı Feyyaz Berker üzere, bir sene daha kalıp Amerika’daki iş hayatını tanımak istedi. Pennsylvania’da, Gannett Fleming Corddry and Carpenter, Inc. isimli firmada işe girdi.
Bir yılın akabinde Türkiye’ye döner dönmez beklemeden askerliğe başvurdu. Burada tercümanlık ve askerlik hizmetinin bitmesine yakın bir müddet istihkâm okulunda inşaat materyalleri konusunda eğitmen olarak misyon yaptı.
Askerliğini bitiren Nihat Gökyiğit, Türkiye’nin çeşitli yerlerinde askeri havaalanları inşa eden Metcalfe-Hamilton and Grove isimli Amerikan konsorsiyumunda vazifeye başladı. Gökyiğit, buradaki başarılı çalışmaları nedeniyle bir mühlet sonra Hava Meydanlığı İnşaat Reisliği’nin başındaki Esat Turgut’un dikkatini çekti. Onun teklifiyle Bayındırlık Bakanlığı bünyesine geçen Gökyiğit, burada Feyyaz Berker ve Necati Akçağlılar ile bir ortaya geldi. Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde çalışırken, üretimine yeni başlanacak olan Konya Hava Meydanı’nın denetim amirliğini üstlendi.
Türkiye’nin Adnan Menderes önderliğinde liberalleşmeye başladığı ve özel girişimciliğin büyük kıymet kazandığı yıllarda mesleğiyle ilgili kıymetli bir dönüm noktasına geldi. 1956 yılında devletteki misyonundan ayrılan Nihat Gökyiğit, o günleri anımsadığında “Hava meydanları inşasında çalışırken o denli bir noktaya gelmiştik ki, ya siyasete atılacaktık ya da şirket kuracaktık; biz ikincisini tercih ettik” diyen Feyyaz Berker’le bundan bu türlü kendi çizdikleri yolda yürümeye karar vereceklerdi.
Toplumsal Sorumluluk Faaliyetleri – Vakıf & Dernek / Mesleksel Kuruluş Üyelikleri
TÜSİAD, İdare Heyeti üyeliği (3 yıl)
Gürcistan ve Kırgızistan Fahri Konsolosu
Türkiye-BDT İş Kurulları Başkanlığı (10 yıl)
Karadeniz İş Kurulu Türkiye Temsilciliği (10 yıl)
DEİK (Dış Ekonomik Alakalar Kurulu), İdare Heyeti Üyesi (15 yıl) ve hala Onur Üyesi
TEMA (Türkiye Erozyonla Gayret Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Müdafaa Vakfı), Kurucu ve Mütevelli Heyet Lideri (Tema Vakfı’nın etraf, doğal varlıkları müdafaa ve kırsal kalkınmaya yönelik birinci projelerini ve tabiata dost üretimler serisini, sponsorluklarını üstlenerek harekete geçirmiştir. Bunlardan “Camili Beldesi Sürdürülebilir Kalkınma Projesi” Johannesburg Dünya Tepe Konferansı’nda mükafata layık görülmüştür.)
İstanbul’da eşi ismine yaptırdığı 50 hektarlık Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, bir eğitim ve araştırma merkezi olarak gelişmektedir.
Uluslararası seviyede faaliyet gösteren su, güç, etraf ve doğal varlıklar ile ilgili pek çok kuruluşun aktif üyesi olan Gökyiğit, her yıl İstanbul’da düzenlenen “3 Denizin Öyküsü” Güç Konferansı’nın kurucusu ve eş lideridir.
Dünyanın en sorunlu coğrafyalarından olan Karadeniz, Hazar Denizi ve Doğu Akdeniz’in 23 ülkesinin müzisyenlerini bir ortaya toplayarak kurduğu Tekfen Filarmoni Orkestrası dünya barışına hizmet eden en kıymetli kültür faaliyetlerinden biri olmuştur.
Gürcistan’da Fahri Vatandaşlık, Akdeniz Üniversitesi Etraf Hizmet Mükafatı, Çukurova, Boğaziçi ve Gazi Osman Paşa Üniversiteleri tarafından “Fahri Doktora” unvanları verilen Gökyiğit, 1997 yılında Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile onurlandırılmıştır.