Türk Tabipleri Birliği TTB Lideri Dr Şebnem Korur Fincancı tahliyesinin akabinde Evrensel’e yazdığı merter escort yazıda Bakırköy Cezaevi’nde Türkçe bilmediği için avukat hakkından yararlanamayan bu nedenle infaz müddeti tamamlansa dahi cezaevinde kalmaya devam edenler olduğunu tabir etti
BBC Türkçe ye konuşan uzmanlar Türkiye de yasalar mecidiyeköy escort yeterince yabancıların da vatandaşlar kadar isimli yardım hakkına sahip olduğunu lakin pratikte farklı uygulamalar görülebildiğini belirtiyor Sorunların başında çeviri geliyor
Türkiye’de Anayasa’nın 36 unsuru mucibince Herkes legal vasıta ve yollardan küçükçekmece escort faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı yahut davalı olarak tez ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahip ve yabancı ya da Türkiye vatandaşı herkesin bir müdafi tarafından savunulma hakkı maddelerle şişli escort korunuyor
BBC Türkçe ye konuşan Türkiye Barolar Birliği TBB Lider Yardımcısı Av Gürkan Altun Türkiye de beş yıl ve üzeri mahkumiyetle sonuçlanacak bir cürüm kelam konusu ise yabancı ya da şirinevler escort Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ayrımı olmaksızın herkese zarurî olarak barodan müdafi yönlendirmesi yapıldığını vurguluyor
Ancak Mülteci Hakları Merkezi nin MHM 2019’un Ocak ayında yayımlanan Türkiye de Sığınmacı ve Göçmenlerin İsimli Yardıma Erişimi Tespitler ve Öneriler raporunda uygunlaştırma için çeşitli adımların artmasıyla birlikte sığınmacı ve göçmenlerin isimli yardım çerçevesinde sağlanan hizmetlere erişiminin şimdi arzu edilen seviyede olmadığı belirtiliyor
TBB idare heyeti üyesi Av Ali Bayram da Özellikle Kürtlerin ya da yabancıların süreksiz olarak müdafaa altında ya da süreksiz olarak Türkiye’ye yerleşmiş şahısların kâfi derecede Türkçe bilmediği için meramını anlatamayan ekonomik şartları da uygun olmadığı halde rastgele bir isimli yardımdan yararlanamayan avukat tutamayan müdafisi olmadığı için de kendisini gereğince savunamayan ya da savunma argümanlarından yoksun kalan beşerler Türkiye’de kronik bir problem dedi
Bu sorunun soruşturma basamağında kişinin gözaltına alındığı an itibariyle başladığını ve yargılama müddetinin sonuna kadar devam ettiğini ekledi
‘AVUKATSIZ VE TERCÜMANSIZ HALDE TABİRLERİ ALINIYOR’
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun CMK 147 hususuna nazaran kuşkulu yahut sanığın sözü alındığı sırada şahsa minimum hakları hatırlatılırken müdafi seçme hakkının bulunduğu ve tabir yahut sorguda hazır bulunabileceği bildirilmek zorunda
Fakat Av Bayram uygulamada durumun farklı olduğunu belirtiyor
Şahıs yakalandığında ya da gözaltına alındığı anda şimdi sorgusu yapılmadan tabiri alınmadan minimum haklarının hatırlatılması lazım Kendisini söz edebileceği bir lisanda lehine olan kanıtları bildirme toplatma ya da meramını anlatabilecek taban tercümanlık şartlarından istifade edebilmesi gerekiyor
Fakat kolluk kuvvetlerinin Türkiye’de ortaya koyduğu bir pratik var Bu insanların avukatsız bir biçimde tabirlerine başvuruluyor Buna kimi yerde ‘mülakat’ kimi yerde ‘ön ifade’ deniliyor İstenilen sorular soruluyor Bu soruların karşılıkları bir halde sanıktan alınıyor Bu suretle de suçlamaların teyidi mahiyetinde tahminen de sanığın iradesinin sakat olduğu bir ortamda elde edilen kanıtlarla bilgilerle örülü olan ‘ifade metni’ düzenleniyor
Bu kademeden sonra beş yıl ve üzerinde ceza gerektiren bir suçlamayla karşı karşıyaysa şahsın sözünün alınması ve bu konuda avukat görevlendirmesi yapması gerektiğine dair baroyla bağlantıya geçiliyor
Bu durumda avukata sırf meşrulaştırıcı bir vazife düştüğünü belirten Bayram bu beyanların kişi kendini savunma imkanına sahip değilken ve kendi lisanında mütercim tercüman olmaksızın tahminen bir halde iradesi baskılanarak ya da zorlanarak alındığı için hukuka aykırı olduğunu vurguluyor
Bayram bu ön metin denilen uygulamanın pratikte herkes tarafından bilindiğini fakat Adalet Bakanlığı na ya da rastgele bir savcılığa sorulduğunda kurumsal olarak reddedildiğini belirtiyor Kendisinin bu durumu Yargıtay üyelerinin hakim ve savcıların bulunduğu toplantılarda lisana getirdiğini onların da durumdan haberdar olduğunu ekliyor Ancak yazılı olarak bunu reddedeceklerdir
BBC Türkçe nin ulaştığı Adalet Bakanlığı bu bahiste yönelttiğimiz sorulara karşılık vermedi
Biz çağırıldığımızda bazen polis memurunun tercüman olarak kullanılmasıyla çoktan soruların sorulduğunu görüyoruz diyen Bayram bu ‘bilgi alma tutanağı’nın savcılığın önüne konulduğunu ve savcının da bunun üzerinden sorularını şekillendirdiğini vurguluyor Çok açık bir yönlendirme var
BARO TELEKONFERANSLA ÇEVİRİ YARDIMI SAĞLIYOR
Yargılama basamağında kişi tercüman talep edebiliyor lakin baroların çeviri ofislerinde her lisanda uzman tercüman bulundurulamıyor Av Gürkan Altun TBB nin mütercim çeviri ofisi olduğunu buradan telekonferans usulü ile çeviri yardımı sağlandığını ve şahsa sürecin anlatıldığını belirtiyor
Her baronun isimli yardım ünitesinde her lisanı konuşan tercüman yok İsimli yardım bütçeleri kısıtlı ve hudutlu Birçok vilayette bilhassa Ankara İstanbul ve İzmir üzere baro görevlendirmeyi yapıyor avukatı atıyor lakin meslektaşımız vekalet fiyatını bir bir buçuk yıl sonra alabiliyor baronun yaptığı sıralama gereği
Altun cezası katılaşmış bireylerin yani mahkumların savcılık tarafından cezaevine teslimi sonrasında en geç bir hafta içinde hazırlanan müddetname çerçevesinde cezaevinden ne vakit ayrılacağının aşikâr olduğunu belirtiyor
Ancak cezası katılaşmamış tutuklu olan şahısların mahkeme kararıyla aylarca önlem emelli cezaevinde kalabildiğini ekliyor
‘CEZA BEŞ YILIN ALTINDA İSE AVUKATSIZ YARGILANIP KARAR GİYEBİLİR’
Beş yılın altında mahkumiyetle sonuçlanacak bir hatanın kelam konusu olması durumunda fiyatsız müdafi atanmasının mümkün olmadığını belirten Altun yeniden de gözaltına alınan her şahsın CMK 147 husus yeterince minimum hakları olduğunu söylüyor
Bu durumda avukat bulundurma susma yakınıyla irtibat kurma üzere taban hakların usulen hatırlatıldığını belirten Bayram kişinin avukatsız bir biçimde yargılanıp çarçabuk karar giyebileceğini ekliyor
Müdafi yardımından yararlanmak istiyorsa bunu ilgili kolluk ünitesine savcılığa ya da mahkemeye şahsın şahsen talep etmesi lazım yazılı olarak Ya da bu hak hatırlatıldığında ‘ben avukat hizmetinden yararlanmak istiyorum’ demesi lazım Bu durumda barodan avukat isteniyor Lakin ceza alması halinde isimli hizmet aldığı için yargılama masraflarından kendi sorumlu oluyor
Kişi avukat fiyatını karşılayamayacak maddi durumda ise maddi durum tespiti için ilgili kurumlardan doküman sunulması gerekiyor Altun un aktardığına nazaran lisan sorunu bu hususta sorun olabilse de baroya ulaşan bireye istenen evraklar TBB çeviri ofisinden telekonferans tekniğiyle anlatılıyor
‘GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNDE ŞAHSÎ OLARAK AVUKATA ERİŞİM ENGELLENEBİLİYOR’
Öte yandan MHM raporuna nazaran kişi şayet idari nezaret yani geri gönderme merkezinde ise isimli yardım ofislerine erişim konusunda meseleler yaşanıyor
Bu durumlarda pratikte avukata erişimin ferdî olarak engellenmeye çalışıldığını belirten Altun yürütmeyi temsil eden geri gönderme merkezlerinin genel siyaset olarak kişinin Türkiye de kalmasını istemediğini belirtiyor
Ancak kişinin bir yakını vasıtasıyla da olsa baroya ulaşması durumunda atanan avukat kişinin hudut dışı edilmesi hayat bütünlüğüyle ilgili önemli tehlike oluşturuyorsa Türkiye de kalması zarurî ve gerekliyse yasalar da bu hakkı veriyorsa onu sonuna kadar kullanıyorlar Bu nedenle de pek sevilmiyorlar ve kimi yerlerde avukata erişim ferdî hareketlerle engelleniyor olabilir Lakin bize ulaşırlarsa barolar harekete geçiyor
TBB Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği yle UNHCR ile isimli yardım tüzel takviye ve çeviri takviyesi için ortak bir proje yürütüyor 2018 den bu yana devam eden proje ödenek yetersizliği nedeniyle 2022 de bitse de birkaç hafta evvel yeni bir protokol imzalandı ve projeye dahil olan baro sayısı 36 ya çıkarıldı